Soru:
Genetik mühendisliğinde kullanılan "CRISPR-Cas9" sistemi, belirli bir DNA dizisini hedefleyip kesme yeteneğine sahiptir. Bu sistemin çalışmasında aşağıdaki bileşenlerden hangisi, kesilecek DNA bölgesinin tanınmasından sorumludur?
- A) Cas9 proteini
- B) Rehber RNA (gRNA)
- C) DNA ligaz enzimi
- D) Restriksiyon enzimi
Çözüm:
💡 CRISPR-Cas9, doğadaki bir bakteri bağışıklık sisteminden esinlenilen, devrim niteliğinde bir gen düzenleme aracıdır. Bileşenlerinin rollerini bilmek önemlidir.
- ➡️ Rehber RNA (gRNA), sentetik olarak tasarlanmış bir RNA molekülüdür. Yapısında, hedef DNA dizisi ile tamamlayıcı baz eşleşmesi yapacak bir kısım bulunur. Bu sayede, kesilmek istenen spesifik DNA bölgesine rehberlik eder.
- ➡️ Cas9 proteini ise bir endonükleaz enzimidir. Görevi, gRNA'nın hedefe yönlendirdiği bölgedeki DNA'yı kesmektir. DNA'nın tanınmasından sorumlu değildir.
- ➡️ DNA ligaz ve restriksiyon enzimleri klasik rekombinant DNA yöntemlerinde kullanılır. Restriksiyon enzimleri de DNA'yı keser ancak spesifik kısa dizileri tanır, CRISPR-Cas9'daki gRNA gibi programlanabilir değillerdir.
✅ Hedef DNA bölgesinin tanınmasından sorumlu bileşen, B) Rehber RNA (gRNA)'dır.
