Soru:
Aşağıdaki tablo, 5 farklı müşterinin bir giyim mağazasından yaptığı alışverişe ait bilgileri göstermektedir. Tabloda hangi değişken(ler) kategorik değişkendir?
| Müşteri ID | Satın Alınan Ürün Kategorisi | Ödeme Türü | Ödenen Tutar (₺) |
|---|
| 1 | Ayakkabı | Kredi Kartı | 250 |
| 2 | Tişört | Nakit | 80 |
| 3 | Pantolon | Kredi Kartı | 180 |
| 4 | Ayakkabı | Nakit | 300 |
| 5 | Tişört | Banka Havalesi | 75 |
Çözüm:
💡 Kategorik değişkenleri bulmak için, değişkenin değerlerinin sayısal bir ölçüm mü yoksa bir isim/sınıf etiketi mi olduğuna bakarız.
- ➡️ Müşteri ID: Bu bir kimlik numarasıdır. Sayısal görünse de aslında bir etikettir, matematiksel işlemlere tabi tutulamaz (ID'si 5 olan müşteri, ID'si 1 olandan "daha büyük" değildir). Bu nedenle bir kategorik değişkendir (Nominal).
- ➡️ Satın Alınan Ürün Kategorisi: Değerleri "Ayakkabı", "Tişört", "Pantolon" gibi isimlerdir. Bunlar birer sınıflandırmadır ve aralarında sıra yoktur. Bu bir kategorik değişkentir (Nominal).
- ➡️ Ödeme Türü: Değerleri "Kredi Kartı", "Nakit", "Banka Havalesi"dir. Bunlar da birer sınıf etiketidir ve aralarında anlamlı bir sıra bulunmaz. Bu da bir kategorik değişkentir (Nominal).
- ➡️ Ödenen Tutar (₺): Değerleri 250, 80, 180... gibi sayılardır. Bu değerler üzerinde toplama, ortalama alma gibi matematiksel işlemler yapılabilir. Bu nedenle bu değişken Sayısal (Nicel) Değişken'dir.
✅ Sonuç: Tablodaki kategorik değişkenler Müşteri ID, Satın Alınan Ürün Kategorisi ve Ödeme Türü'dür. Hepsi nominal kategorik değişkendir.
