Soru:
2-pentin bileşiğine sırasıyla Tollens ve Fehling ayıraçları ayrı ayrı uygulanıyor. Her iki deneyde de beklenen gözlem nedir? Nedenini kısaca açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu sorunun cevabı, bileşiğin yapısal özelliğine bağlıdır.
- ➡️ Adım 1: Bileşiğin Yapısını İnceleme
2-pentin'in yapısal formülü CH₃-C≡C-CH₂-CH₃'tür. Üçlü bağ, molekül zincirinin uçlarında değil, ortasındadır.
- ➡️ Adım 2: Bileşiğin Sınıfını Belirleme
Üçlü bağın uçta olmaması, bu bileşiği bir iç alkin yapar. İç alkinlerde terminal hidrojen (≡C-H) bulunmaz.
- ➡️ Adım 3: Ayıraçların Tepkime Koşulunu Hatırlama
Hem Tollens ([Ag(NH₃)₂]⁺) hem de Fehling (Cu²⁺, tartarat kompleksi) ayıraçları, sadece ve sadece terminal hidrojen içeren uç alkinler ile tepkimeye girerek çökelek oluşturur.
- ➡️ Adım 4: Sonucu Tahmin Etme
2-pentin bir iç alkin olduğu ve terminal hidrojeni olmadığı için, her iki ayıraçla da herhangi bir gözle görülür tepkime vermez.
✅ Sonuç: Her iki deneyde de herhangi bir değişiklik (çökelek oluşumu vb.) gözlenmez. Çözeltiler renklerini ve berraklıklarını korur. Çünkü 2-pentin, tepkime vermesi için gerekli olan ≡C-H grubuna sahip değildir.
