Soru:
\( C_4H_8O \) molekül formülüne sahip ve karbonil grubu içeren bileşiklerin aldehit ve keton olmak üzere kaç tane yapısal izomeri vardır?
Çözüm:
💡 İzomerleri bulmak için önce aldehit ve keton yapılarını ayrı ayrı düşünmeliyiz.
- ➡️ Aldehit İzomerleri: Aldehit grubu (-CHO) her zaman bir zincirin ucunda bulunur. Geriye kalan \( C_3H_7 \) propil grubu kalır. Propil grubunun iki izomeri vardır: n-propil (\( CH_3CH_2CH_2 \)-) ve izopropil (\( (CH_3)_2CH \)-). Bu durumda iki aldehit izomeri yazılabilir:
1. \( CH_3CH_2CH_2CHO \) (Bütanal)
2. \( (CH_3)_2CHCHO \) (2-metilpropanal)
- ➡️ Keton İzomerleri: Keton grubu zincirin içindedir. 4 karbonlu bir zincirde keton grubu sadece 2 numaralı karbonda olabilir (butanon). Farklı bir dallanma da mümkündür. Keton izomerleri:
1. \( CH_3COCH_2CH_3 \) (Bütan-2-on)
2. \( CH_3COCH(CH_3)_2 \) şeklinde bir yapı düşünülebilir, ancak bu 4 karbonlu değil, 5 karbonludur. Doğrusu, 4 karbonlu bir keton izomeri daha yok mudur? Aslında bütanon'un kendisi dışında, 4 karbonlu başka bir keton yazılamaz. 3 karbonlu bir ana zincir düşünürsek (propanon), bu zaten 3 karbonludur ve formül \( C_3H_6O \)'dur. Dolayısıyla \( C_4H_8O \) formüllü sadece bir tane keton izomeri vardır: Bütan-2-on.
- ➡️ Toplam izomer sayısını hesaplayalım: 2 (aldehit) + 1 (keton) = 3 tane yapısal izomer.
✅ Sonuç: \( C_4H_8O \) molekül formüllü 3 tane karbonil bileşiği (aldehit ve keton) yapısal izomeri vardır.
