Soru:
Tollens ayıracı ile tepkime verip gümüş aynası oluşturan bir bileşik aşağıdaki fonksiyonel gruplardan hangisini kesinlikle içerir?
- A) Karboksilik asit
- B) Ester
- C) Aldehit
- D) Keton
Çözüm:
💡 Tollens ayıracı, \([Ag(NH_3)_2]^+\) iyonu içeren bazik bir çözeltidir ve yükseltgenebilen bazı gruplarla karakteristik tepkimeler verir.
- ➡️ Tollens ayıracı, sadece aldehitleri yükseltgeyebilirken ketonları yükseltgeyemez. Bu tepkimede aldehit, karboksilat iyonuna yükseltgenirken, gümüş(I) iyonu (\(Ag^+\)) metalik gümüşe (\(Ag\)) indirgenir.
- ➡️ Oluşan metalik gümüş, deney tüpünün cam yüzeyinde ince bir tabaka oluşturur ve buna "gümüş aynası" denir.
- ➡️ Şıkları değerlendirelim:
A) Karboksilik asit zaten yükseltgenmiş haldedir, Tollens ile tepkime vermez.
B) Esterler Tollens ayıracı ile gümüş aynası oluşturmaz.
C) Aldehitler Tollens ayıracını indirger ve gümüş aynası oluşturur.
D) Ketonlar Tollens ayıracı ile tepkime vermez.
✅ Gümüş aynası oluşumu, bileşikte bir aldehit grubunun (-CHO) kesinlikle bulunduğunu gösterir. Doğru cevap C'dir.
