Soru:
Aseton (\( CH_3COCH_3 \)) bileşiği, önce katı \( KOH \) ile ısıtılıyor, daha sonra oluşan ürün yüksek sıcaklıkta (\( \approx 450^\circ C \)) ısıtılarak son ürün elde ediliyor. Son ürünün formülü ve adı nedir?
Çözüm:
💡 Bu soru, ketonların yoğun bazik ortamdaki halojenform tepkimesi ve ardından gerçekleşen bir dekarboksilasyon tepkimesini içerir.
- ➡️ 1. Aşama (Halojenform Tepkimesi): Aseton (\( CH_3COCH_3 \)) gibi bir metil keton, katı \( KOH \) (kuvvetli baz) varlığında halojenle (burada halojen yok, ancak baz varlığında benzer bir bölünme olur) veya doğrudan kuvvetli bazik ortamda ısıtıldığında, metil grubu ve karbonil grubu arasındaki bağ kopar. Bu işlem sonucunda asetondan metan gazı (\( CH_4 \)) ve potasyum asetat (\( CH_3COOK \)) tuzu oluşur.
- ➡️ 2. Aşama (Dekarboksilasyon): Oluşan potasyum asetat tuzu, kuvvetli baz (\( KOH \)) varlığında yüksek sıcaklıkta (\( \approx 450^\circ C \)) ısıtıldığında dekarboksilasyon tepkimesi gerçekleşir. Karboksilat iyonundan \( CO_2 \) ayrılır ve bir hidrojen bağlanarak bir hidrokarbon oluşur.
- ➡️ Tepkime Denklemleri:
- \( CH_3COCH_3 + KOH \xrightarrow{\Delta} CH_3COOK + CH_4 \)
- \( CH_3COOK + KOH \xrightarrow{450^\circ C} CH_4 + K_2CO_3 \) (Dekarboksilasyon)
Görüldüğü gibi her iki aşamanın net son ürünü metan gazıdır. Potasyum karbonat (\( K_2CO_3 \)) ise inorganik yan üründür.
✅ Sonuç olarak, son ürünün formülü \( CH_4 \)'tür ve adı Metan'dır.
