Soru:
Bir tarih araştırmacısı, Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde İstanbul'da yaşanan bir yangın hakkında araştırma yapmaktadır. Araştırmacının elinde aşağıdaki kaynaklar bulunmaktadır:
- O dönemde İstanbul'da bulunan bir İngiliz diplomatın günlüğü
- Yangından 50 yıl sonra yazılmış bir şehir tarihi kitabı
- Yangının olduğu gün yayımlanmış bir gazete haberi
- Yangından kurtulan bir kişinin torununa anlattığı hatıralar
Bu kaynakları, birincil ve ikincil kaynak olarak sınıflandırınız.
Çözüm:
💡 Birincil kaynak, olayın çağdaşı olan, o dönemde üretilmiş belgelerdir. İkincil kaynak ise olaydan sonra, birincil kaynakları kullanarak yazılan çalışmalardır.
- ➡️ İngiliz diplomatın günlüğü: Olayın çağdaşı tarafından, o dönemde yazıldığı için birincil kaynaktır.
- ➡️ Gazete haberi: Yangının olduğu gün yayımlandığı için birincil kaynaktır.
- ➡️ 50 yıl sonra yazılan şehir tarihi kitabı: Olaydan çok sonra, muhtemelen başka kaynaklara dayanarak yazıldığı için ikincil kaynaktır.
- ➡️ Toruna anlatılan hatıralar: İkinci elden, sözlü bir aktarımdır. Dinleyen kişi tarafından kayda geçirilse bile, kaynağı olayın birebir tanığı değildir. Bu nedenle ikincil kaynak olarak değerlendirilir.
✅ Birincil Kaynaklar: Diplomatın günlüğü, gazete haberi. İkincil Kaynaklar: Şehir tarihi kitabı, toruna anlatılan hatıralar.
