Ankebut Suresi, Kur'an-ı Kerim'in 29. suresidir. Bu surede, inançsızların ve Allah'tan başkasına güvenenlerin durumu, çok etkileyici bir benzetmeyle anlatılır. Bu benzetme, 41. ayette geçen örümcek ağı benzetmesidir.
Arapça: مَثَلُ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مِن دُونِ اللَّهِ أَوْلِيَاءَ كَمَثَلِ الْعَنكَبُوتِ اتَّخَذَتْ بَيْتًا ۖ وَإِنَّ أَوْهَنَ الْبُيُوتِ لَبَيْتُ الْعَنكَبُوتِ ۖ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ
Okunuşu: "Meselüllezînettehazû min dûnillâhi evliyâe ke meselil ankabûtih tehazet beytâ(beyten), ve inne evhenel buyûti le beytül ankabût(ankabûti), lev kânû ya'lemûn(ya'lemûne)."
"Allah’ı bırakıp da başka dostlar (ve ilahlar) edinenlerin durumu, kendine bir ev edinen dişi örümceğin durumuna benzer. Gerçekten evlerin en çürüğü (en güvensizi) örümcek evidir. Keşke bilselerdi!"
Bu ayet, inançla ilgili çok önemli bir mesaj verir. Şöyle açıklayabiliriz:
Soru 1: Ankebut Suresi'nin 41. ayetinde, Allah'tan başka dostlar edinenlerin durumu neye benzetilmiştir? Bu ayetin verdiği temel mesaj aşağıdakilerden hangisidir?
a) Güçlü bir kaleye sığınan insana
b) Kendine ev edinen örümceğe
c) Sert bir kayaya tırmanan dağcıya
d) Derin denizde yüzen balığa
Cevap: b) Kendine ev edinen örümceğe
Çözüm: Ayette, Allah'tan başkasını dost edinenlerin durumu, ev edinmiş olan örümceğin durumuna benzetilir. Örümceğin evi, ne kadar ince ve dayanıksızsa, Allah'tan başka edinilen dostların da o kadar güçsüz ve dayanıksız olduğu vurgulanır.
Soru 2: "Allah'tan başka veliler edinenlerin örneği, kendine ev edinen örümceğin örneğine benzer. Evlerin en çürüğü ise şüphesiz örümcek evidir. Keşke bilselerdi." (Ankebut Suresi, 41. Ayet)
Bu ayetten aşağıdaki sonuçlardan hangisi çıkarılamaz?
a) Örümcek ağı, sağlam bir korunma yeri değildir.
b) İnsan, yalnızca Allah'ı dost ve veli edinmelidir.
c) Örümcekler, evlerini çok güçlü iplerle örer.
d) İnsanlar, gerçekleri bazen fark edemeyebilir.
Cevap: c) Örümcekler, evlerini çok güçlü iplerle örer.
Çözüm: Ayette örümcek evinin "en çürük ev" olarak nitelendirilmesi, onun dayanıksız ve güçsüz olduğunu gösterir. "Çok güçlü iplerle örer" ifadesi ise ayetin verdiği mesajla tamamen çelişir ve bu sonuç çıkarılamaz.
Soru 3: Ayette geçen örümcek ağı benzetmesi ile asıl anlatılmak istenen nedir?
a) Örümceklerin sanatkâr doğasına dikkat çekmek
b) İnsanların doğadaki canlılardan ders alması gerektiğini vurgulamak
c) Allah'tan başka edinilen dostluk ve himayelerin güvenilir olmadığını göstermek
d) Örümcek ağlarının estetik yapısını öne çıkarmak
Cevap: c) Allah'tan başka edinilen dostluk ve himayelerin güvenilir olmadığını göstermek
Çözüm: Benzetmenin amacı, örümceğin dayanıksız evi gibi, Allah'tan başka sığınılan her şeyin (para, makam, şan, şöhret, putlar vb.) de zor zamanlarda insanı koruyamayacak kadar güçsüz ve aldatıcı olduğunu vurgulamaktır.