6. sınıf Başlıca bağlaçlar hangileridir? (ve, ile, ama, fakat, lakin, de, ki)

Question

Hocam bu bağlaçların hepsini karıştırıyorum. Hangisini nerede kullanacağımı tam olarak bilemiyorum, özellikle "de" ve "ki"nin ayrı mı bitişik mi yazılacağı kafamı karıştırıyor.

Answer 1

Başlıca Bağlaçlar

Bağlaçlar, sözcükleri, sözcük gruplarını veya cümleleri birbirine bağlayan kelimelerdir. Onlar olmadan cümlelerimiz birbirinden kopuk ve bağlantısız olurdu. Şimdi en sık kullandığımız bağlaçları öğrenelim.

1. Ve, İle

Bu bağlaçlar, birleştirme ve ekleme görevi yapar. Benzer anlamlı şeyleri bir araya getirirler.

• Örnek: "Kalem ve defter aldım." (İki ismi bağladı)
• Örnek: "Ali ile Ayşe parka gitti." (İki özneyi bağladı)
• Örnek: "Ödevimi yaptım ve kitap okudum." (İki cümleyi bağladı)

2. Ama, Fakat, Lakin

Bu bağlaçlar, karşıtlık ve engel bildirir. Bir cümlede söylenen düşünceye ters bir düşünceyi bağlarlar.

• Örnek: "Dışarı çıkmak istiyorum ama yağmur yağıyor."
• Örnek: "Çok çalıştı fakat sınavdan yüksek not alamadı."
• Örnek: "Onu aradım, lakin evde yoktu."

Not: "Ama, fakat, lakin" aynı anlama gelir. "Ama" günlük konuşmada daha sık kullanılır.

3. de / da

Bu bağlaç, bir şeyi diğerine katma anlamı taşır. Cümleye "- de" anlamı katar. Daima ayrı yazılır ve "te/ta" şeklinde de yazılabilir.

• Örnek: "Ben de sinemaya gelmek istiyorum." (Ben de = Bana da kat)
Doğru Yazım: "Oraya ben de gideceğim." (Ayrı yazılır) Yanlış Yazım: "Oraya bende gideceğim." (Bitşik yazılmaz)

4. ki

Bu bağlaç, açıklama, neden-sonuç veya pekiştirme görevi yapar. Cümle içinde farklı anlamlar katabilir.

• Açıklama: "Anladım ki sen bu işi çok seviyorsun."
• Neden-Sonuç: "O kadar yorgunum ki ayakta duramıyorum."
• Pekiştirme: "Dışarı çık da ki hava al." (Buradaki "-da ki" ayrı yazılır)

Not: Bağlaç olan "ki" genellikle ayrı yazılır. "Sanki, halbuki, mademki, oysaki" gibi kalıplaşmış birkaç sözcük hariç.

Özet

• Ve, İle: Ekleme ve birleştirme yapar.
• Ama, Fakat, Lakin: Karşıtlık ve engel bildirir.
• de / da: Katılma anlamı verir, ayrı yazılır.
• ki: Açıklama, neden-sonuç veya pekiştirme yapar, genellikle ayrı yazılır.

Answer 2

6. Sınıf Başlıca Bağlaçlar Çözümlü Test Soruları

Soru 1: Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "ile" bağlacı cümleleri birbirine bağlamıştır?
a) Çantayı  ile  taşıdım.
b) Kalem  ile  defter aldım.
c) Oraya  ile  gidip geldi.
d) Ders çalıştım  ile  sınavı kazandım.
Cevap: D
Çözüm: "ile" sözcüğü A, B ve C seçeneklerinde araç bildirerek edat görevinde kullanılmıştır. D seçeneğinde ise iki cümleyi birbirine bağlayarak bağlaç görevi üstlenmiştir.

Soru 2: "Sınava çok iyi hazırlandı ( ) istediği okulu kazanamadı." cümlesinde parantezle belirtilen yere hangi bağlaç getirilirse cümlede karşıtlık anlamı oluşur?
a) ve   b) ile   c) de   d) ama
Cevap: D
Çözüm: Cümlede birbiriyle çelişen iki durum olduğu için ("hazırlandı" ile "kazanamadı") karşıtlık anlamı veren "ama" bağlacı kullanılmalıdır. "Ve" ile "ile" bağlaçları eşitlik, "de" bağlacı ise pekiştirme anlamı katar.

Soru 3: "Evden çıktım ki otobüs çoktan gitmişti." cümlesindeki "ki" bağlacının cümleye kattığı anlam aşağıdakilerden hangisidir?
a) Neden-sonuç   b) Karşılaştırma   c) Pekiştirme   d) Şart
Cevap: A
Çözüm: Bu cümlede "ki" bağlacı, "evden çıkmam"ın "otobüsün gitmesi"yle sonuçlandığını gösterir. Bu nedenle neden-sonuç anlamı vardır.

Soru 4: Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "de" bağlacı cümleye "eşitlik, gibilik" anlamı katmıştır?
a) Sinemaya gidelim de film izleyelim.
b) O kitabı ben de okudum.
c) Sınavı kazanayım da istediğim bölüme gideyim.
d) Sen de onun gibi konuşmaya başladın.
Cevap: D
Çözüm: D seçeneğindeki "de" bağlacı "onun gibi" anlamı vererek eşitlik, gibilik anlamı katmıştır. A ve C seçeneklerinde koşul, B seçeneğinde ise pekiştirme anlamı vardır.