Güneş Sistemi, içinde yaşadığımız Dünya'nın da bir parçası olduğu, uzaydaki inanılmaz bir ailedir. Bu ailenin merkezinde, herkesin etrafında toplandığı dev ve parlak bir yıldız olan Güneş bulunur.
Bu büyük ailede başlıca şu üyeler vardır:
Güneş'e olan uzaklıklarına göre sıralanan sekiz gezegeni bir tekerleme ile hatırlayabiliriz: "Mavi Vatoz Unutamadı Jüpiter'le Satürn'ün Uzun Nöbetini"
Güneş Sistemi, milyarlarca yıl önce dev bir gaz ve toz bulutunun kendi çekim gücüyle bir araya gelip sıkışmasıyla oluştu. Bulutun merkezi çok ısınıp Güneş'i meydana getirdi. Etrafında dönen diğer madde parçacıkları ise zamanla çarpışıp birleşerek gezegenleri ve diğer gök cisimlerini oluşturdu.
Kısacası, Güneş Sistemi, Güneş adlı bir yıldız ve onun çekim gücüne bağlı olarak etrafında dönen gezegenler, uydular ve diğer birçok gök cisminden oluşan muhteşem bir uzay ailesidir.
Soru 1: Güneş Sistemi'ndeki gezegenlerin Güneş'e olan ortalama uzaklıkları ve büyüklükleri farklılık gösterir. Aşağıdaki tabloda dört gezegenin bazı özellikleri verilmiştir.
Gezegen X: En sıcak gezegen, Güneş'e en yakın.
Gezegen Y: Üzerinde yaşam olduğu bilinen tek gezegen.
Gezegen Z: Halkaları ile ünlü, gaz devi.
Gezegen T: "Kızıl Gezegen" olarak bilinir.
Buna göre, hangi gezegenin bir iç gezegen olduğu SÖYLENEMEZ?
a) Gezegen X
b) Gezegen Y
c) Gezegen Z
d) Gezegen T
Cevap: c
Çözüm: Gezegen Z, halkaları ile ünlü bir gaz devidir. Gaz devleri (Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün) dış gezegenler grubunda yer alır. Bu nedenle bir iç gezegen olduğu söylenemez.
Soru 2: Bir öğrenci, Güneş Sistemi modeli yapmak için aşağıdaki bilgileri topluyor:
- Güneş Sistemi'nin merkezinde Güneş bulunur.
- Gezegenler elips şeklindeki yörüngelerde hareket eder.
- Asteroit kuşağı, Mars ve Jüpiter gezegenleri arasında yer alır.
Bu bilgilere dayanarak öğrenci, modelinde aşağıdaki gezegen çiftlerinden hangisini yan yana yerleştirirse doğru bir temsil yapmış olur?
a) Dünya - Mars
b) Venüs - Jüpiter
c) Mars - Jüpiter
d) Merkür - Satürn
Cevap: c
Çözüm: Verilen bilgide asteroit kuşağının Mars ve Jüpiter arasında olduğu belirtilmiştir. Bu nedenle, modelde Mars ve Jüpiter gezegenleri yan yana yerleştirilmelidir.
Soru 3: Bir uzay aracı, Güneş Sistemi'ndeki bir cüce gezegene iniş yapmıştır. Bu gök cismi, Jüpiter'den daha uzakta yer almakta ve bir zamanlar Güneş Sistemi'nin 9. gezegeni olarak kabul edilmiştir.
Metinde bahsedilen cüce gezegen aşağıdakilerden hangisidir?
a) Ceres
b) Pluto (Plüton)
c) Eris
d) Makemake
Cevap: b
Çözüm: Pluto (Plüton), 2006 yılına kadar Güneş Sistemi'nin 9. gezegeni olarak kabul ediliyordu. Daha sonra cüce gezegen sınıfına alınmıştır ve yörüngesi Neptün'ün ötesinde, Jüpiter'den çok daha uzaktadır.
Soru 4: Öğretmen tahtaya "Güneş Sistemi'ndeki en büyük gezegendir." ve "Güneş Sistemi'ndeki en küçük gezegendir." cümlelerini yazmıştır.
Buna göre, bu iki cümle sırasıyla hangi gezegen çifti için doğrudur?
a) Jüpiter - Mars
b) Satürn - Merkür
c) Jüpiter - Merkür
d) Dünya - Pluto (Plüton)
Cevap: c
Çözüm: Güneş Sistemi'mizdeki en büyük gezegen Jüpiter, en küçük gezegen ise Merkür'dür. Pluto bir gezegen değil, cüce gezegendir.
