Merhaba! Bu ders notumuzda, bir toplumun aktif ve sorumlu bir üyesi olan etkin vatandaşın ne demek olduğunu ve nasıl olabileceğimizi öğreneceğiz.
Etkin vatandaş, sadece haklarını bilen ve kullanan değil, aynı zamanda sorumluluklarını da yerine getiren kişidir. Çevresindeki sorunlara duyarlıdır ve bu sorunların çözümü için harekete geçer. Yani, "Bana ne?" demez, "Ben ne yapabilirim?" diye sorar.
Etkin vatandaş olmak, büyük şeyler yapmayı beklemek değildir. Küçük yaşlardan itibaren sorumluluk almak, çevremize duyarlı olmak ve haklarımızın bilincinde olmakla başlar. Unutmayalım, daha iyi bir toplum ve daha güzel bir dünya için hepimizin üzerine düşen görevler vardır.
Soru 1: Mahalle sakinleri, çocuk parkının bakımsız olduğunu ve çocuklar için güvenli olmadığını fark eder. Parkın yenilenmesi için aşağıdaki yollardan hangisini izlemeleri en doğru ve etkili olur?
a) Parkı kendileri tamir etmeye çalışırlar.
b) Belediyeye yazılı bir dilekçe vererek durumu bildirir ve çözüm talep ederler.
c) Sosyal medyada şikayetlerini paylaşarak herkesin görmesini sağlarlar.
d) Parkı kullanmayı tamamen bırakırlar.
Cevap: b) Belediyeye yazılı bir dilekçe vererek durumu bildirir ve çözüm talep ederler.
Çözüm: Yerel yönetimlerden (belediyelerden) bir hizmet talep etmenin en resmi ve etkili yolu yazılı dilekçedir. Bu, etkin vatandaşlık sorumluluğunun bir gereğidir.
Soru 2: Bir grup öğrenci, okullarında geri dönüşüm bilincini artırmak için bir proje başlatmak istiyor. Aşağıdaki seçeneklerden hangisi bu projeyi hayata geçirmek için izleyecekleri en kapsamlı ve kalıcı etki yaratacak yoldur?
a) Sadece sınıflarına bir geri dönüşüm kutusu koyarlar.
b) Okul yönetimine bir proje önerisi sunarak, tüm okula geri dönüşüm kutuları yerleştirilmesini ve öğrencilere bilgilendirici seminerler düzenlenmesini talep ederler.
c) Ailelerine evde geri dönüşüm yapmalarını söylerler.
d) Konuyla ilgili bir afiş hazırlayıp okul panosuna asarlar.
Cevap: b) Okul yönetimine bir proje önerisi sunarak, tüm okula geri dönüşüm kutuları yerleştirilmesini ve öğrencilere bilgilendirici seminerler düzenlenmesini talep ederler.
Çözüm: Etkin bir vatandaş, bir sorunu çözmek için sadece bireysel değil, toplumsal çözümler de üretir. Okul yönetimine resmi bir proje sunmak, tüm okul toplumunu kapsayan, düzenli ve kalıcı bir çözüm sağlar.
Soru 3: Aşağıdaki senaryolardan hangisi, bir bireyin "seçme ve seçilme hakkı"nı kullanma özgürlüğüne bir müdahaledir?
a) 18 yaşından küçük bir gencin oy kullanamaması.
b) Bir vatandaşın, oy kullanacağı partiyi ailesine danışarak seçmesi.
c) Bir işverenin, çalışanlarına belirli bir partiye oy vermeleri için baskı yapması.
d) Bir vatandaşın, seçim günü oy kullanmaya gitmemeyi tercih etmesi.
Cevap: c) Bir işverenin, çalışanlarına belirli bir partiye oy vermeleri için baskı yapması.
Çözüm: Seçme ve seçilme hakkı, özgür iradeyle ve gizli oy ilkesiyle kullanılır. Bir başkasının bu konuda baskı yapması, demokratik haklara ve özgürlüklere bir müdahaledir. Diğer seçeneklerde ya yasal bir sınırlama (a şıkkı) ya da kişisel bir tercih (b ve d şıkları) söz konusudur.
