Araştırma Sorusu Nedir?
Bir araştırma sorusu, belirli bir konu hakkında bilgi toplamak, bir problemi incelemek veya bir hipotezi test etmek amacıyla sorulan, açık ve net bir şekilde ifade edilmiş sorudur. İyi bir araştırma sorusu, çalışmanızın temelini oluşturur.
İyi Bir Araştırma Sorusunun Ölçütleri
9. sınıf seviyesinde bir araştırma sorusu aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır:
- Açık ve Anlaşılır Olmalı: Soru, okuyan herkes tarafından aynı şekilde anlaşılmalıdır. Karmaşık, teknik veya belirsiz ifadeler içermemelidir.
- Odaklanmış ve Sınırlı Olmalı: Soru, çok geniş bir konuyu değil, araştırılabilecek dar ve özel bir alanı hedef almalıdır. Örneğin, "İklim değişikliği" yerine "İklim değişikliğinin İstanbul'daki su kaynaklarına etkisi nedir?" daha iyi bir sorudur.
- Araştırılabilir Olmalı: Sorunun cevabı kitaplarda, güvenilir internet sitelerinde, ansiklopedilerde veya bilimsel makalelerde bulunabilir olmalıdır. "En iyi renk hangisidir?" gibi kişisel görüşe dayalı sorular araştırma sorusu olamaz.
- Tarafsız Olmalı: Soru, cevabı içinde barındırmamalı veya belirli bir yanıtı ima etmemelidir. Yönlendirici olmamalıdır. Örneğin, "Akıllı telefonların gençler üzerindeki zararlı etkileri nelerdir?" sorusu "zararlı" ifadesiyle yönlendiricidir. Onun yerine "Akıllı telefonların gençlerin sosyal hayatı üzerindeki etkileri nelerdir?" sorusu daha tarafsızdır.
- Ölçülebilir ve Değerlendirilebilir Olmalı: Sorunun cevabı somut veriler, istatistikler, gözlemler veya kanıtlarla desteklenebilmelidir. "Güzel midir?", "İyi midir?" gibi soyut ve öznel değerlendirmeler içermemelidir.
İyi ve Kötü Örnekler
- Kötü Örnek: "Uzay neden güzeldir?" (Öznel, araştırılamaz)
- İyi Örnek: "Astronotlar uzay istasyonunda hangi bilimsel deneyleri yapmaktadır?" (Açık, odaklanmış, araştırılabilir)
- Kötü Örnek: "Sosyal medya kötü müdür?" (Yönlendirici, tarafsız değil)
- İyi Örnek: "Sosyal medya kullanımının 15-18 yaş grubundaki öğrencilerin ders çalışma alışkanlıkları üzerindeki etkisi nedir?" (Odaklanmış, tarafsız, ölçülebilir)
Bir araştırma sorusu belirlerken kendinize "Bu sorunun cevabını bulabilir miyim?" ve "Bulacağım cevaplar beni bir sonuca ulaştırır mı?" diye sormanız faydalı olacaktır.
