Bir araştırma sorusu, bilimsel bir çalışmanın temelini oluşturur. 9. sınıf düzeyinde hazırlanan araştırma sorularının belirli ölçütlere uygun olması gerekir. Bu ölçütler şunlardır:
Araştırma sorusu, net bir şekilde ifade edilmeli ve okuyan herkes tarafından kolayca anlaşılmalıdır. Karmaşık ifadelerden kaçınılmalıdır.
Soru, çok geniş veya belirsiz olmamalıdır. Örneğin, "İklim değişikliği nedir?" yerine "İklim değişikliğinin İstanbul'daki yağış miktarına etkisi nedir?" gibi daraltılmış bir soru tercih edilmelidir.
Soru, mevcut kaynaklarla veya deneylerle cevaplanabilir olmalıdır. Teorik veya spekülatif sorular yerine, somut verilerle desteklenebilen sorular seçilmelidir.
Soru, daha önce çok kez araştırılmış veya basit cevapları olan bir konu yerine, yeni bir bakış açısı sunmalıdır. Öğrencinin ilgisini çekecek bir konu seçilmelidir.
3>5. Uygun Zaman ve Kaynaklarla Cevaplanabilir OlmalıSoru, öğrencinin sahip olduğu zaman ve imkânlar dahilinde araştırılabilmelidir. Çok karmaşık veya uzun süre gerektiren sorulardan kaçınılmalıdır.
Not: Araştırma sorusu seçilirken öğretmeninizle fikir alışverişi yapmanız, sorunuzun geçerliliğini artıracaktır.
1. İyi bir araştırma sorusu ___________ ve ___________ olmalıdır.
2. Araştırma sorusunun cevabı ___________ yöntemlerle bulunabilir olmalıdır.
3. "İklim değişikliği kötü müdür?" sorusu iyi bir araştırma sorusudur. (D/Y)
4. Araştırma sorusu net ve anlaşılır olmalıdır. (D/Y)
Aşağıdaki ölçütleri açıklamalarıyla eşleştiriniz.
5. İyi bir araştırma sorusu hangi özelliklere sahip olmalıdır? Üç madde yazınız.
6. "Öğrencilerin ders başarısını etkileyen faktörler nelerdir?" sorusu iyi bir araştırma sorusu mudur? Neden?
7. Aşağıdakilerden hangisi iyi bir araştırma sorusu değildir?
a) "Hangi öğrenme yöntemi daha etkilidir?"
b) "Matematik zor bir ders midir?"
c) "Öğrencilerin okuma alışkanlıkları ile sınav başarıları arasında bir ilişki var mıdır?"
Cevaplar:
1: açık, ölçülebilir
2: bilimsel
3: Y
4: D
A: 3, B: 2, C: 1
5: (Öğrenci cevabına göre değişir, örnek: net, ölçülebilir, uygulanabilir)
6: Evet, çünkü ölçülebilir ve net bir sorudur.
7: b
Soru 1: Bir araştırma sorusunun "ölçülebilirlik" ölçütünü karşılaması için aşağıdakilerden hangisi gereklidir?
a) Sorunun geniş bir kitleyi ilgilendirmesi
b) Sorunun cevabının nicel veya nitel verilerle desteklenebilir olması
c) Sorunun güncel bir problemi ele alması
d) Sorunun birden fazla disiplini kapsaması
e) Sorunun hipotez içermemesi
Cevap: b) Sorunun cevabının nicel veya nitel verilerle desteklenebilir olması
Çözüm: Ölçülebilirlik, araştırma sorusunun somut verilerle test edilebilir veya analiz edilebilir olmasını ifade eder.
Soru 2: "İklim değişikliği insan sağlığını nasıl etkiler?" sorusu için aşağıdaki ölçütlerden hangisi eksiktir?
a) Açıklık: Soru net ve anlaşılır.
b) Sınırlılık: Cevap belirli bir coğrafyayla sınırlandırılmamış.
c) Özgünlük: Daha önce benzer çalışmalar yapılmış.
d) Uygulanabilirlik: Veri toplama yöntemleri mevcut.
e) Önemlilik: Toplumsal bir sorunu ele alıyor.
Cevap: b) Sınırlılık: Cevap belirli bir coğrafyayla sınırlandırılmamış.
Çözüm: Soru genel bir ifade içerdiği için sınırlılık ölçütü karşılanmamıştır. Örneğin "Türkiye'de" gibi bir kapsam belirtilmeliydi.