Dengelenmemiş kuvvet konu anlatımı 6. sınıf

Question

Bu konuyu anlamakta biraz zorlanıyorum. Dengelenmiş ve dengelenmemiş kuvvetler arasındaki farkı tam olarak kavrayamadım. Bir cisme etki eden net kuvvetin sıfır olup olmamasının ne anlama geldiğini basitçe açıklayabilecek var mı?

Answer 1

Dengelenmiş ve Dengelenmemiş Kuvvetler

Günlük hayatta cisimleri hareket ettirmek için iterek veya çekerek kuvvet uygularız. Kuvvetin cisimlerin hareketi üzerindeki etkisini anlamak için dengelenmiş ve dengelenmemiş kuvvetleri bilmemiz gerekir.

Dengelenmiş Kuvvetler

Bir cisme etki eden net kuvvet sıfır ise, yani tüm kuvvetler birbirini dengeliyorsa, bu kuvvetlere dengelenmiş kuvvetler denir.

• Cisim hareketsiz ise, hareketsiz haline devam eder (Sabit duran masa gibi).
• Cisim hareketli ise, aynı hızla hareketine devam eder (Sabit hızla giden araba gibi).

Örnek: Masanın üzerinde duran bir kitaba etki eden yer çekimi kuvveti ile masanın uyguladığı tepki kuvveti eşit büyüklükte ve zıt yöndedir. Bu nedenle kitap hareketsizdir.

Dengelenmemiş Kuvvetler

Bir cisme etki eden net kuvvet sıfırdan farklı ise, bu kuvvetlere dengelenmemiş kuvvetler denir. Dengelenmemiş kuvvetler bir cismin;

• Hareket etmesine neden olur.
• Hareket yönünü değiştirir.
• Hızını artırır veya azaltır (Yavaşlatır).

Örnek 1 (Hareket Başlatma): Yerde duran bir topa vurduğunuzda, top üzerindeki dengelenmiş kuvvetler bozulur ve top hareket eder.

Örnek 2 (Hızlanma): Bir araba gaz pedalına basıldığında motorun uyguladığı kuvvet, sürtünme kuvvetinden büyük olur. Net kuvvet sıfırdan farklı olduğu için araba hızlanır.

Örnek 3 (Yavaşlama): Hareket halindeki bir araba frene basıldığında, sürtünme kuvveti motorun itme kuvvetinden büyük olur. Net kuvvet hareket yönüne zıt yönde olduğu için araba yavaşlar ve durur.

Örnek 4 (Yön Değiştirme): Hareket eden bir top, ona çarpan bir raket nedeniyle yön değiştirir. Bu da dengelenmemiş bir kuvvetin etkisidir.

Özet

• Net Kuvvet = 0 ise → Dengelenmiş Kuvvet
• Net Kuvvet ≠ 0 ise → Dengelenmemiş Kuvvet

Dengelenmiş kuvvetler cisimlerin hareket durumunu değiştirmezken, dengelenmemiş kuvvetler cisimlerin hareket durumunu mutlaka değiştirir.