🎓 İslamiyet Öncesi Türk Devletleri: Asya Hun, Göktürkler, Uygurlar Test 1 - Ders Notu
Bu ders notu, İslamiyet öncesi Türk devletlerinden Asya Hun Devleti, Göktürk Devleti ve Uygur Devleti'nin temel özelliklerini, siyasi yapılarını, kültürlerini ve diğer önemli detaylarını kapsamaktadır.
📌 Asya Hun Devleti 🐺
Asya Hun Devleti, bilinen ilk Türk devletidir ve Türk siyasi tarihinin başlangıcını oluşturur.
- Teşkilatlı bir orduya sahiplerdi.
- En parlak dönemleri Mete Han zamanıdır. Mete Han, onlu sistemi orduya uygulamıştır.
- Çin ile mücadele etmişlerdir.
- Veraset sistemi belirsizdi.
- Mete Han'dan sonra devlet zayıflamaya başlamıştır.
⚠️ Dikkat: Asya Hun Devleti'nin yıkılmasında Çin entrikaları ve taht kavgaları etkili olmuştur.
📌 Göktürk Devleti 🇹🇷
Göktürkler, Türk adıyla kurulan ilk devlettir ve Orta Asya'da büyük bir imparatorluk kurmuşlardır.
- Kurucusu Bumin Kağan'dır.
- En parlak dönemleri Mukan Kağan zamanıdır.
- Orhun Yazıtları Göktürklere aittir. Bu yazıtlar, Türk tarihinin ve edebiyatının önemli kaynaklarındandır.
- İpek Yolu üzerinde hakimiyet kurmak için mücadele etmişlerdir.
- Devlet, Doğu ve Batı olmak üzere ikiye ayrılmıştır.
💡 İpucu: Göktürk Devleti'nin yıkılmasında iç karışıklıklar ve Çin baskısı etkili olmuştur.
📌 Uygur Devleti 🌇
Uygurlar, yerleşik hayata geçen ilk Türk devletidir ve tarım, sanat ve ticaret alanlarında önemli gelişmeler göstermişlerdir.
- Kurucusu Kutluk Bilge Kül Kağan'dır.
- Mani dinini benimsemişlerdir. Bu durum, savaşçılık özelliklerini zayıflatmıştır.
- Yerleşik hayata geçmeleriyle birlikte mimari gelişmiştir. Kendilerine ait alfabeleri vardır.
- Tarım ve sulama kanalları yapmışlardır.
- Kağıt ve matbaayı kullanmışlardır.
⚠️ Dikkat: Uygurların yerleşik hayata geçmesi, kültürlerinde önemli değişikliklere yol açmıştır. Bu durum, diğer Türk devletlerinden farklılaşmalarına neden olmuştur.
📌 Kültür ve Medeniyet 🏺
İslamiyet öncesi Türk devletlerinde görülen ortak kültürel özellikler ve yaşam tarzları hakkında bilgiler.
- Genellikle göçebe bir yaşam tarzı benimsemişlerdir.
- Hayvancılık temel geçim kaynağıdır.
- Savaşçılık önemli bir özelliktir.
- Kurultay (Toy) adı verilen meclislerde devlet işleri görüşülürdü.
- Hükümdar, Kağan unvanını kullanırdı.
- Gök Tanrı inancı yaygındı.
💡 İpucu: İslamiyet öncesi Türk devletlerinde sosyal yapı, aile (Oguş), sülale (Urug), boy (Bod) ve millet (Budun) şeklinde örgütlenmiştir.
