Mesnevi türünün klasik yapısı içinde "hatime" bölümünün işlevi nedir?
A) Eserin başlangıç bölümüdür
B) Asıl konunun anlatıldığı bölümdür
C) Eserin sonuç ve dua bölümüdür
D) Şairin öz geçmişinin yer aldığı bölümdür
Merhaba sevgili öğrencilerim!
Mesnevi türünün klasik yapısındaki "hatime" bölümünün ne işe yaradığını adım adım inceleyelim:
- Mesnevi Nedir? Mesnevi, beyit nazım birimiyle yazılan, her beytin kendi içinde kafiyeli olduğu, uzun soluklu bir nazım şeklidir. Genellikle didaktik (öğretici) veya tasavvufi konuları işler.
- Klasik Mesnevi Yapısı: Klasik mesnevilerde genellikle şu bölümler bulunur:
- Dibace: Eserin sunulduğu kişi veya dönemin yöneticisi için yazılan övgü dolu giriş bölümü.
- Tevhid: Allah'ın birliğini anlatan bölüm.
- Münacat: Allah'a yakarış ve dua içeren bölüm.
- Naat: Hz. Muhammed'e övgüler içeren bölüm.
- Miraciye: Hz. Muhammed'in Miraç'a yükselişini anlatan bölüm.
- Asıl Konu: Mesnevinin yazılma amacı olan hikaye veya öğütlerin anlatıldığı bölüm.
- Hatimé: Eserin bitiş bölümü.
- Hatimé Bölümünün İşlevi: İşte sorumuzun can alıcı noktası! Hatimé, kelime anlamı olarak "son, bitiş" demektir. Bu bölüm mesnevinin sonuç kısmıdır. Burada şair, eseri tamamlama sevincini dile getirir, Allah'a şükreder, eserin kabul görmesi için dua eder ve bazen de kendi adını veya mahlasını belirtir. Yani, bir nevi "amin" dediğimiz kısım diyebiliriz.
- Seçenekleri Değerlendirelim:
- A) Eserin başlangıç bölümüdür: Bu ifade yanlıştır. Başlangıç bölümü dibace veya tevhid gibi bölümlerdir.
- B) Asıl konunun anlatıldığı bölümdür: Bu ifade de yanlıştır. Asıl konu, mesnevinin orta kısımlarında yer alır.
- C) Eserin sonuç ve dua bölümüdür: İşte doğru cevap! Hatimé, eserin tamamlandığı, duaların edildiği ve şükranların sunulduğu bölümdür.
- D) Şairin öz geçmişinin yer aldığı bölümdür: Bu ifade de genellikle doğru değildir. Şairin öz geçmişi bazen dibace kısmında kısa bir şekilde geçebilir, ancak hatimé'nin asıl amacı bu değildir.
Bu bilgiler ışığında doğru cevabın C) Eserin sonuç ve dua bölümüdür olduğunu rahatlıkla görebiliriz.
Cevap C seçeneğidir.
