Soru:
Lozan Antlaşması (24 Temmuz 1923), Türkiye Cumhuriyeti'nin tapu senedi olarak kabul edilir. Bu antlaşmanın aşağıda verilen maddelerinden hangisi, doğrudan "ekonomik bağımsızlık" ile ilgilidir?
- A) Boğazların yönetimi başkanı Türk olan bir uluslararası komisyona bırakıldı.
- B) Yabancı okulların, Türkiye'nin koyacağı kurallar çerçevesinde faaliyet göstermesi kabul edildi.
- C) Osmanlı Devleti'nden kalan borçlar, Osmanlı topraklarından ayrılan devletler arasında paylaştırıldı.
- D) Kapitülasyonlar kesin olarak kaldırıldı.
Çözüm:
💡 Soruda, Lozan Antlaşması'nın hangi maddesinin Türkiye'nin ekonomik bağımsızlığını doğrudan sağladığını bulmamız isteniyor. Ekonomik bağımsızlık, bir devletin kendi ekonomik kaynakları ve politikaları üzerinde tam kontrol sahibi olmasıdır.
- ➡️ A Seçeneği (Boğazlar): Bu madde, Türkiye'nin boğazlar üzerindeki egemenlik haklarını kısıtladığı için siyasi ve askeri bir konudur. Ekonomik bağımsızlıkla doğrudan ilgili değildir.
- ➡️ B Seçeneği (Yabancı Okullar): Bu madde, eğitim ve kültür alanında tam bağımsızlık ve egemenlikle ilgilidir. Ekonomik bağımsızlıkla doğrudan ilgili değildir.
- ➡️ C Seçeneği (Düyun-u Umumiye): Bu madde, mali bir yükümlülüktür. Borç ödemek ekonomik bir kayıptır, bağımsızlığı pekiştiren bir madde olmaktan ziyade geçmişten kalan bir yükümlülüğü düzenler.
- ➡️ D Seçeneği (Kapitülasyonlar): Kapitülasyonlar, yabancı devlet vatandaşlarına tanınan ekonomik ve hukuki ayrıcalıklardı. Yabancıların Türk iç pazarını kontrol etmesine ve devletin gelir kaybına uğramasına neden oluyordu. Kapitülasyonların kesin olarak kaldırılması, Türkiye'nin kendi ekonomisi üzerinde tam denetim kurması anlamına gelir ve bu doğrudan ekonomik bağımsızlık ile ilgilidir.
✅ Sonuç olarak, doğru cevap D seçeneğidir.
