Soru:
Bir tarihçi, Osmanlı İmparatorluğu'nun Duraklama Dönemi'ni (1579-1699) incelerken aşağıdaki gelişmeleri not etmiştir:
- İç isyanların (Celali İsyanları gibi) yaygınlaşması
- Rüşvet ve kayırmanın (iltimas) artması
- Uzun süren ve başarısızlıkla sonuçlanan savaşlar (Örn: 1683-1699 Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları)
- Maliyenin bozulması ve tımar sisteminin çözülmeye başlaması
Bu gelişmelerden yola çıkarak, Duraklama Dönemi'nin temel nedenlerini "iç" ve "dış" faktörler olarak sınıflandırınız.
Çözüm:
💡 Soruyu çözmek için öncelikle her bir gelişmenin kaynağını (içerden mi dışardan mı geldiğini) analiz etmeliyiz.
- ➡️ İç Faktörler: Devletin kendi iç yapısından, kurumlarından veya toplumsal düzeninden kaynaklanan nedenlerdir. Buna göre:
- İç isyanlar ve Celali İsyanları, merkezi otoritenin zayıflaması ve ekonomik sıkıntıların bir sonucudur. (İÇ)
- Rüşvet ve kayırmanın artması, devlet yönetimindeki bozulmayı ve liyakatin önemsenmemesini gösterir. (İÇ)
- Maliyenin bozulması ve tımar sisteminin çözülmesi, ekonominin ve askeri sistemin iç dinamiklerdeki aksaklıklarıdır. (İÇ)
- ➡️ Dış Faktörler: Uluslararası ilişkilerden, diğer devletlerden veya coğrafi keşifler gibi dış dünyadaki gelişmelerden kaynaklanan nedenlerdir. Buna göre:
- Uzun süren ve başarısızlıkla sonuçlanan savaşlar, Avrupa devletlerinin güçlenmesi ve Osmanlı'nın askeri üstünlüğünü kaybetmesiyle ilgilidir. (DIŞ)
✅ Sonuç olarak; iç isyanlar, rüşvet ve mali bozulma iç faktörler, uzun ve başarısız savaşlar ise dış faktörler olarak sınıflandırılır.
