Soru:
Bir tarihçi, Osmanlı İmparatorluğu'nun Duraklama Dönemi'ni (1579-1699) incelerken aşağıdaki gelişmeleri not etmiştir:
- Celali İsyanları
- İltizam sisteminin yaygınlaşması
- Rönesans ve Coğrafi Keşifler'in etkisi
- 17. yüzyılda sık sık padişah değişikliği
Bu gelişmelerden hangisi veya hangileri, Osmanlı İmparatorluğu'nun ekonomik sorunlarının bir göstergesi olarak değerlendirilebilir?
Çözüm:
💡 Soruyu çözmek için her bir maddeyi, Osmanlı ekonomisi üzerindeki doğrudan etkisi bağlamında değerlendirmeliyiz.
- ➡️ Celali İsyanları: Bu isyanlar Anadolu'da asayişin bozulmasına ve tarımsal üretimin düşmesine neden olmuştur. Üretimin azalması doğrudan ekonomik bir sorundur.
- ➡️ İltizam sisteminin yaygınlaşması: Bu sistem, devletin peşin para ihtiyacını karşılamak için vergi toplama hakkını kişilere devretmesidir. Bu, maliyenin (ekonominin bir parçası) bozulduğunun ve halkın ağır vergilerle ezildiğinin göstergesidir.
- ➡️ Rönesans ve Coğrafi Keşifler'in etkisi: Coğrafi Keşifler, ticaret yollarının değişmesine ve Osmanlı'nın elindeki İpek ve Baharat Yolları'nın önemini yitirmesine neden olmuştur. Bu durum Osmanlı'nın transit ticaret gelirlerini azaltarak ekonomisini olumsuz etkilemiştir.
- ➡️ 17. yüzyılda sık sık padişah değişikliği: Bu durum daha çok siyasi bir istikrarsızlık göstergesidir. Merkezi otoritenin zayıflaması dolaylı olarak ekonomiyi etkilese de, doğrudan bir ekonomik gösterge olarak kabul edilmez.
✅ Sonuç olarak, doğrudan ekonomik göstergeler Celali İsyanları, İltizam sisteminin yaygınlaşması ve Rönesans ve Coğrafi Keşifler'in etkisi olarak belirlenir.
