Soru:
Bir arşiv belgesinde "حضرت لرى" ifadesiyle karşılaştınız. Bu ifadenin anlamını ve burada kullanılan Arapça çoğul ekinin (-leri) Osmanlı Türkçesi yazım kuralını açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, Osmanlı Türkçesi'nde Türkçe eklerin Arapça kelimelere nasıl eklendiğini anlamamızı sağlar.
- ➡️ İlk adım, kelimenin kökünü bulmaktır. "حضرت" (hazret), Arapça kökenli bir kelimedir ve "hazret, yüce kişi" anlamına gelir.
- ➡️ İkinci adım, eki tanımaktır. "لرى" eki, Türkçedeki "-leri" çoğul ve iyelik (3. çoğul şahıs) ekidir. Yani "onların ...-leri" anlamını katar.
- ➡️ Üçüncü adım, yazım kuralını analiz etmektir. Arapça kelimeler Türkçe çoğul eki aldığında, ek kelimenin Arapça yazılışına bitişik olarak yazılır. Bu ek, genellikle "ﻟﺮ" (lar/ler) ve "ﻰ" (ı/i/u/ü) harfleriyle ifade edilir.
- ➡️ Dördüncü adım, tam anlamı çıkarmaktır. "حضرت لرى" ifadesi, "hazretleri" veya "onların hazretleri" şeklinde okunur ve saygı ifade eden bir çoğul kullanımdır.
✅ Sonuç: "حضرت لرى" ifadesi, "hazretleri" anlamına gelir. Bu örnek, Osmanlı Türkçesi'nde Arapça kökenli bir kelimeye (حضرت) Türkçe bir çoğul/iyelik ekinin (ـﻟﺮى) doğrudan bitişik olarak eklenmesi kuralını göstermektedir.
