Soru:
Bir paleograf, 16. yüzyıl Osmanlı dönemine ait bir vakfiye (vakıf belgesi) üzerinde çalışmaktadır. Belgenin yazı stili incelendiğinde aşağıdaki özellikler gözlemlenmiştir:
- Satırlar düzgün ve birbirine paralel.
- Harfler yuvarlak, ahenkli ve oldukça okunaklı.
- Noktalama işaretleri titizlikle kullanılmış.
Bu özelliklere dayanarak, belgenin büyük olasılıkla hangi yazı türü ile yazıldığı söylenebilir?
Çözüm:
💡 Osmanlı dönemi yazı türlerini ve kullanım alanlarını bilmek bu sorunun çözümünde anahtardır.
- ➡️ 1. Adım - Belge Türünü Analiz Et: "Vakfiye", dini ve hukuki bir belgedir. Bu tür resmi ve kalıcı belgeler, genellikle estetik ve okunaklı yazı türleriyle yazılırdı.
- ➡️ 2. Adım - Özellikleri Yazı Türleriyle Eşleştir:
- Sülüs: Büyük, gösterişli, çoğunlukla kitabeler ve Kur'an-ı Kerim'de kullanılır. Daha çetindir.
- Nesih: Yuvarlak hatlı, ahenkli, okunması kolay. El yazması kitaplar ve vakfiyeler için en yaygın kullanılan yazı türüdür.
- Divani: Süslemeli, satır sonları yukarı doğru kıvrılan, gizlilik amacı da güden bir yazıdır. Resmi yazışmalarda kullanılır.
- ➡️ 3. Adım - Sonuçlandır: Verilen özellikler (yuvarlak, ahenkli, okunaklı, titiz noktalama) ve belgenin türü (vakfiye), bu yazının estetik ve kitap yazımında tercih edilen Nesih hattı olduğunu güçlü bir şekilde düşündürür.
✅ Bu nedenle, belgenin büyük olasılıkla Nesih yazısı ile yazıldığı söylenebilir.
