Soru:
18. yüzyıla ait bir mektupta "ﻳﻴﻮز" kelimesi geçmektedir. Bu kelimenin "yüz" (sayı), "yüz" (çehre) veya "yüz" (yüzmek fiili) anlamlarından hangisi olduğunu nasıl anlarsınız? Paleografik analiz yaparak açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, aynı yazılışa sahip kelimelerin (homograf) anlamını bağlam ve yazım özellikleriyle nasıl çözeceğimizi gösterir.
- ➡️ İlk adım, kelimenin yazılışını incelemektir. "ﻳﻴﻮز" kelimesi, "ye", "ye", "vav", "ze" harflerinden oluşur. Bu yazılış, her üç "yüz" anlamı için de teorik olarak mümkündür.
- ➡️ İkinci adım, bağlamsal analiz yapmaktır. Kelimenin geçtiği cümleye bakılır. Örneğin, cümle "denize ..." diye devam ediyorsa "yüzmek" fiili, "güzel ..." diyorsa "çehre" anlamı, "iki yüz ..." gibi bir sayısal ifade içeriyorsa "sayı" anlamı akla gelmelidir.
- ➡️ Üçüncü adım, dilbilgisel analiz yapmaktır. Fiil olan "yüzmek", cümlede bir hareket bildirir ve genellikle farklı bir çekim eki alabilir. İsim olan "yüz" (çehre veya sayı) ise cümle içindeki konumuna göre farklı ekler alır.
- ➡️ Dördüncü adım, yazımsal incelikleri kontrol etmektir. Bazen yazarlar kelimeleri ayırt etmek için ince farklar kullanabilirler, ancak bu kelimede standart yazım aynıdır. Bu nedenle en güvenilir yöntem bağlamdır.
✅ Sonuç: "ﻳﻴﻮز" kelimesinin anlamını tek başına yazılışından kesin olarak çıkarmak mümkün değildir. Doğru anlamı bulmak için kelimenin içinde bulunduğu cümlenin tamamına (bağlama) ve dilbilgisi kurallarına bakmak gerekir. Paleografide, metnin bütünlüğü içinde anlamı kavramak esastır.
