Soru:
Lise son sınıf öğrencisi olan Ayşe, "İnsanlar neden yasalara uymalıdır?" sorusuna şu yanıtı verir: "Toplumun düzeni için yasalara uymak her vatandaşın görevidir. Kurallar, toplumsal uyumu sağlar ve herkesin hakkını korur. Ben de bir toplumun üyesi olarak üzerime düşen sorumluluğu yerine getirmeliyim."
Ayşe'nin bu açıklaması, Kohlberg'in ahlak gelişimi kuramına göre hangi düzey ve evreye işaret etmektedir?
Çözüm:
💡 Bu soruda, bireyin ahlaki gerekçelendirmesinin odağında "toplum" ve "sistem" kavramları vardır.
- ➡️ 1. Adım: Cevabın Temel Vurgusu - Ayşe, bireysel çıkar veya cezadan kaçınma yerine, "toplumsal düzen", "vatandaşlık görevi" ve "sorumluluk" gibi kavramlardan bahsetmektedir. Onun için önemli olan, sosyal sistemin işleyişini sürdürmek ve toplumun beklentilerine uygun davranmaktır.
- ➡️ 2. Adım: Düzey ve Evre Tespiti - "Toplumsal düzen"i merkeze alan, "iyi vatandaş" olma bilinciyle hareket eden bu yaklaşım, Kohlberg'in Geleneksel Düzey'inin temel özelliğidir. Bu düzeyin 3. evresi "İyi Çocuk Eğilimi" kişiler arası uyuma odaklanırken, 4. evre olan Toplumsal Sistem ve Vicdan Eğilimi'nde odaq, daha geniş ölçekli toplumsal düzendir, yasalara ve otoriteye saygı esastır.
✅ Sonuç: Ayşe, Geleneksel Düzey'in 4. Evresi (Toplumsal Sistem ve Vicdan Eğilimi)'nde bir ahlaki yargıya sahiptir.
