Soru:
Lise son sınıf öğrencisi Ayşe, "İnsanlar arasında ırk, dil, din ayrımı yapmamak evrensel bir ahlak yasasıdır. Bu yasa, toplumsal bir sözleşme olmanın ötesinde, tüm insanlar için geçerli olan bir ilkedir." demiştir. Ayşe'nin bu ifadesi, Kohlberg'in ahlak gelişimi kuramındaki hangi düzey ve evreye karşılık gelmektedir?
Çözüm:
💡 Ayşe, belirli bir toplumun kurallarını aşan, evrensel ve soyut ilkelerden bahsetmektedir. Bu, Kohlberg'in en üst düzeyindeki bir evreyi işaret eder.
- ➡️ Gelenek Öncesi Düzey: Bireycilik ve somut sonuçlar ön plandadır.
- ➡️ Geleneksel Düzey: Aile, grup ve ulusun beklentileri önemlidir. Kurallara uyulur çünkü sosyal düzeni sağlar.
- ➡️ Gelenek Sonrası (Postkonvansiyonel) Düzey: Birey, toplumsal kuralların ötesine geçer ve evrensel etik ilkeleri benimser. Ayşe'nin "evrensel ahlak yasası" vurgusu bu düzeyi işaret eder.
- ➡️ 6. Evre: Evrensel Ahlak İlkeleri Eğilimi: Bu evredeki birey, adalet, eşitlik ve insan hakları gibi kendi seçtiği soyut ve evrensel ilkelere göre hareket eder. Yasalar bile bu ilkelerle çelişiyorsa, ilkeler tercih edilir. Ayşe'nin "toplumsal sözleşmenin ötesinde" ifadesi, tam olarak bu evreyi tanımlar.
✅ Bu açıklamalara göre Ayşe, Kohlberg'in Gelenek Sonrası Düzey'inin 6. Evre (Evrensel Ahlak İlkeleri Eğilimi)'nde bulunmaktadır.
