Soru:
"Trafikte kırmızı ışıkta geçen bir sürücüye, 'Bravo! Kurallara ne kadar da saygılısın.' denmesi hangi edebî sanata örnektir? Açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu ifade, söylenenle yapılan eylem arasındaki zıtlık üzerine kuruludur. İnceleyelim:
- ➡️ 1. Adım - Eylem ve Söz Karşılaştırması: Sürücünün eylemi (kırmızı ışıkta geçmek), trafik kurallarına saygısızlıktır. Söylenen söz ise ("kurallara saygılısın") tam tersi bir durumu, yani kuralara uyduğunu ifade eder.
- ➡️ 2. Adım - Zıtlığın Tespiti: Eylem (kural çiğneme) ile söz (kurala saygı) arasında doğrudan ve keskin bir zıtlık/çelişki vardır.
- ➡️ 3. Adım - Sanatın Amacı: Buradaki amaç, sürücüyü eleştirmek, iğnelemek ve davranışının yanlışlığını bu zıtlık yoluyla vurgulamaktır. Doğrudan "Kurallara uymuyorsun!" demek yerine, daha etkili ve incitici bir ifade kullanılmıştır.
✅ Sonuç: Bir sözün, gerçek anlamının tam tersini kastetmek için kullanılması, tariz sanatının tanımıdır. Dolayısıyla bu bir tariz örneğidir.
