Soru:
Aşağıdaki cümlede tariz sanatının hangi amaçla kullanıldığını ve hangi kelimeler üzerinden kurulduğunu açıklayınız.
"Senin gibi bir dâhiye bu basit soruyu sormak haddime mi?"
Çözüm:
💡 Bu cümlede, sözde övgü içinde aslında bir yergi gizlidir. Adım adım inceleyelim:
- ➡️ 1. Adım - Yüzeydeki Anlam: Söyleyen kişi, karşısındakini "dâhi" olarak nitelendirerek övüyor gibi görünür ve ona basit bir soru sormaktan çekindiğini ifade eder.
- ➡️ 2. Adım - Alttaki Gerçek Anlam: Asıl iletilmek istenen, karşıdaki kişinin sorunun cevabını bilemeyecek kadar "basit" veya "anlayışsız" olduğudur. "Dâhi" kelimesi, bu kişinin zekâsıyla alay etmek için tersine kullanılmıştır.
- ➡️ 3. Adım - Tarizin Öğeleri: Tariz, "dâhi" ve "basit soru" ifadeleri üzerine kuruludur. Kişiye "dâhi" denilerek aslında tam tersi, yani "anlayışsız" olduğu vurgulanmaktadır.
✅ Sonuç: Burada tariz, kinaye yoluyla alay etmek ve eleştirmek amacıyla kullanılmıştır.
