Soru:
"Ne kadar da naziksin! Kapıyı yüzüme kapatman, içeri girmeme hiç izin vermemen gerçekten çok incelikli bir davranıştı." cümlesindeki edebî sanatı ve nasıl uygulandığını analiz ediniz.
Çözüm:
💡 Bu cümle, tariz sanatının çok net bir örneğidir. Görünürdeki övgülerin altında keskin bir eleştiri yatmaktadır.
- ➡️ 1. Adım - Söylenen ile Kastetilenin Karşılaştırılması: Söylenen: "Naziksin", "incelikli bir davranış". Kastetilen: Kaba, düşüncesiz ve incitici bir davranış.
- ➡️ 2. Adım - Tariz Mekanizmasının İşleyişi: Sanat, olumsuz bir davranışı (kapıyı yüzüne kapatmak) olumlu sıfatlarla (nazik, incelikli) nitelendirerek kurulur. Dinleyici/okuyucu, bu abartılı ve bağlamla çelişen övgülerden asıl amacın tam tersini söylemek olduğunu hemen anlar.
- ➡️ 3. Adım - Amacın Belirlenmesi: Sanatın amacı, karşıdaki kişiyi iğnelemek, onun kaba davranışını eleştirmek ve bunu alaycı bir dille ifade etmektir.
✅ Analiz Sonucu: Bu cümlede, söylenenin tam tersinin kastedildiği açıktır ve bu, tariz sanatının klasik bir uygulamasıdır.
