Disakkaritler TYT Biyoloji konu anlatımı

Laktoz (süt şekeri), bir galaktoz ve bir glikoz monomerinden oluşan bir disakkarittir. Bir öğrenci, 1 molekül laktozun oluşumu sırasında gerçekleşen kimyasal olayı şöyle özetliyor:

"Laktoz sentezinde, galaktozun 1. karbonu (\(C_1\)) ile glikozun 4. karbonu (\(C_4\)) arasında bağ kurulur ve 1 molekül \(H_2O\) açığa çıkar."

Bu öğrenci, açığa çıkan su molekülündeki (\(H_2O\)) hidrojen (H) ve oksijen (O) atomlarının hangi moleküllerden geldiğini merak ediyor. Buna göre, su molekülündeki 2 hidrojen (H) atomu ve 1 oksijen (O) atomu aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru verilmiştir?

• A) 2H: Galaktoz ve Glikoz'dan birer tane | O: Glikoz'dan
• B) 2H: Galaktoz'dan | O: Glikoz'dan
• C) 2H: Glikoz'dan | O: Galaktoz'dan
• D) 2H: Galaktoz ve Glikoz'dan birer tane | O: Galaktoz'dan
• E) 2H: Galaktoz'dan | O: Ortamdan

💡 Disakkarit sentezi bir dehidrasyon sentezi (kondensasyon) tepkimesidir. Bu tepkimede, bağlanan iki monosakkaritten birinden bir -H, diğerinden bir -OH grubu ayrılarak bir su (\(H_2O\)) molekülü oluşturur.

• ➡️ Öğrencinin tanımına göre: Galaktozun \(C_1\)'i ile Glikozun \(C_4\)'ü arasında bağ kuruluyor.
• ➡️ Bu, β-1,4 glikozit bağıdır. Bağ, galaktozun anomerik karbonundan (\(C_1\)) bir H atomu ve glikozun \(C_4\)'ündeki -OH grubunun ayrılmasıyla gerçekleşir.
• ➡️ Açığa çıkan suyun (H-OH):
  • -H (Hidrojen): Galaktozun \(C_1\)'inden gelir.
  • -OH (Hidroksil grubu, yani O ve diğer H): Glikozun \(C_4\)'ündeki -OH grubundan gelir.
• ➡️ Sonuç olarak, su molekülündeki 2 hidrojenden biri Galaktoz'dan, diğeri Glikoz'dan; oksijen ise Glikoz'dan gelir.

✅ Sonuç: A seçeneği (2H: Galaktoz ve Glikoz'dan birer tane | O: Glikoz'dan)