Soru:
Islahat Fermanı'nın, Osmanlı ekonomisi ve maliyesi üzerindeki etkileri neler olmuştur? Özellikle dış borçlanma ve yabancı sermaye açısından değerlendiriniz.
Çözüm:
💡 Ferman, sadece siyasi değil, aynı zamanda ekonomik içerikli maddeler de barındırıyordu. Bunların en önemlileri dış ticaret ve yabancı yatırımlarla ilgiliydi.
- ➡️ Yabancı Sermayenin Önünün Açılması: Ferman ile yabancılara Osmanlı topraklarında mülk edinme hakkı tanındı. Bu, batılı sermayedarların Osmanlı'da doğrudan yatırım yapmasının önünü açtı.
- ➡️ Bankacılık ve Ticaret: Yabancıların şirket ve banka kurmaları resmen serbest hale getirildi. Bu dönemde Osmanlı Bankası'nın (Bank-ı Osmanî) kurulması ve faaliyete geçmesi buna bir örnektir.
- ➡️ Dış Borçlanmanın Artışı: Ferman'ın ilanı, Avrupa devletlerinin gözünde Osmanlı'nın "reform yapmaya istekli" bir devlet olduğu imajını pekiştirdi. Bu güven, Osmanlı Devleti'nin dış piyasalardan daha kolay borç bulmasını sağladı. Ancak bu borçlar, Kırım Savaşı'nın masraflarını karşılamak gibi verimsiz alanlarda kullanıldığı için devleti 1854'te başlayan bir dış borç kısır döngüsüne soktu.
✅ Sonuç olarak, Islahat Fermanı, Osmanlı ekonomisinin dünya kapitalist sistemine daha fazla eklemlenmesine ve mali bağımlılığının artmasına yol açan önemli bir dönüm noktasıdır.
