Soru:
Islahat Fermanı'nın, Osmanlı Devleti'nin dış politikası ve uluslararası ilişkileri üzerindeki en belirgin iki sonucu nedir? Bu sonuçların, Ferman'ın "Paris Antlaşması" ile olan bağlantısı çerçevesinde açıklayınız.
Çözüm:
💡 Islahat Fermanı, iç politika belgesi olmasının yanı sıra, uluslararası bir antlaşmanın da parçası haline getirilmişti. Bu durum, dış politik sonuçlarını doğrudan şekillendirdi.
- ➡️ Osmanlı'nın Avrupa Konseyine Kabulü: Ferman'ın en önemli dış politika sonucu, Osmanlı Devleti'nin 1856 Paris Antlaşması ile Avrupa devletler hukukundan yararlanması ve "Avrupa Konseyi"ne (Concert of Europe) kabul edilmesidir. Rusya'nın "hasta adam" olarak nitelendirdiği Osmanlı toprakları üzerindeki emellerine karşı, devletin toprak bütünlüğü garanti altına alınmaya çalışıldı.
- ➡️ İç İşlerine Yabancı Müdahale Zemininin Güçlenmesi: Ferman'ın Paris Antlaşması'na bir madde olarak eklenmesi, büyük bir handikap yarattı. Artık Islahat Fermanı, uluslararası bir yükümlülük haline geldi. Bu da, özellikle İngiltere ve Fransa'nın, Osmanlı'daki gayrimüslimlerin haklarını bahane ederek devletin iç işlerine sürekli müdahale etmesine ve baskı yapmasına yasal bir zemin hazırladı. "Islahat yapma" sözü, "dış baskıya boyun eğme"ye dönüştü.
✅ Sonuç olarak, Islahat Fermanı, Osmanlı'ya kısa vadeli bir Avrupa güvencesi sağlarken, uzun vadede iç işlerine yapılan müdahaleleri meşrulaştırarak siyasi bağımsızlığını zayıflatan bir enstrüman haline gelmiştir.
