Soru:
II. Meşrutiyet'in 1908'de ilan edilmesi, Osmanlı İmparatorluğu'nda hangi temel yönetim değişikliğini beraberinde getirmiştir ve bu durum, genç bir subay olan Mustafa Kemal'in hangi temel siyasi fikirlerinin pekişmesine katkıda bulunmuştur?
Çözüm:
💡 Bu soruyu çözmek için önce II. Meşrutiyet'in ne olduğunu, ardından Mustafa Kemal'in bu süreçten çıkardığı dersleri anlamalıyız.
- ➡️ Birinci Adım: II. Meşrutiyet, padişahın mutlak yetkilerini kısıtlayarak, meclisin ve anayasanın (Kanun-ı Esasi) yeniden yürürlüğe girdiği bir yönetim modelidir. Bu, meşruti monarşiye geçiş anlamına gelir.
- ➡️ İkinci Adım: Mustafa Kemal, bu süreçte İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin rolünü yakından gözlemlemiştir. Ancak, cemiyetin zamanla demokratik ilkelerden uzaklaşması ve baskıcı bir yönetim sergilemesi onu düşündürmüştür.
- ➡️ Üçüncü Adım: Bu gözlemler, Mustafa Kemal'de demokrasi, milli egemenlik ve halkın yönetime katılımı gibi fikirlerin önemini vurgulamıştır. Meşrutiyetin "halka rağmen, halk için" bir anlayışla yönetilemeyeceği kanaati oluşmuştur.
✅ Sonuç olarak, II. Meşrutiyet Mustafa Kemal'in; milli egemenlik, demokrasi ve halk iradesinin yönetimde mutlak surette etkili olması gerektiği fikirlerini güçlendirmiştir. Bu, gelecekte kuracağı cumhuriyet rejiminin temel taşlarından biridir.
