Soru:
Mustafa Kemal, II. Meşrutiyet'in ilanı sonrasında Trablusgarp ve Balkan Savaşları gibi askeri yenilgileri yaşamıştır. Bu yenilgilerin, onun Osmanlı yönetim sistemi hakkındaki fikirlerine nasıl bir etkisi olmuştur? Açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, askeri başarısızlıkların Mustafa Kemal'in siyasi analizlerini nasıl şekillendirdiğini anlamamızı gerektirir.
- ➡️ Birinci Adım: Trablusgarp (1911) ve Balkan Savaşları (1912-1913), Osmanlı İmparatorluğu'nun ne kadar güçsüz ve dağınık bir durumda olduğunu açıkça ortaya koymuştur. Merkezi yönetim, bu savaşlarda etkili bir strateji ve lojistik destek sağlamakta yetersiz kalmıştır.
- ➡️ İkinci Adım: Mustafa Kemal, bir asker olarak bizzat cephelerde bu çöküşü ve yönetim zafiyetini gözlemlemiştir. Ona göre, sadece bir meşruti yönetime geçmek (II. Meşrutiyet), eğer bu yönetim güçlü, milli iradeye dayalı ve çağdaş bir yapıya kavuşmamışsa, ülkeyi kurtarmaya yetmemiştir.
- ➡️ Üçüncü Adım: Bu tecrübeler, onun kafasında "köklü bir değişim" fikrini pekiştirmiştir. Sorunun sadece padişahın yetkilerinin kısıtlanması olmadığını, tüm kurumlarıyla çağın gerisinde kalmış bir imparatorluk sisteminin iflas ettiğini anlamıştır. Çözüm, vatanı parçalanmaktan kurtaracak ve tam bağımsız yeni bir Türk devleti kurmaktır.
✅ Sonuç olarak, bu askeri yenilgiler Mustafa Kemal'de; Osmanlı İmparatorluğu'nun kurtarılamayacağı, köklü bir rejim değişikliğinin (Cumhuriyet) ve milli bir direnişin şart olduğu fikrini güçlendirmiştir. Bu, onun II. Meşrutiyet'ten sonraki siyasi yol haritasını belirleyen en önemli derslerden biri olmuştur.
