Soru:
Mustafa Kemal, II. Meşrutiyet döneminde ordunun siyasetteki rolü konusunda İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin liderlerinden farklı bir görüş geliştirmiştir. Bu görüş farklılığının temelini ve II. Meşrutiyet'in bu fikre nasıl bir etkisi olduğunu açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, Mustafa Kemal'in "ordu-siyaset ilişkisi" hakkındaki temel prensibinin kökenlerini anlamamızı sağlar.
- ➡️ Birinci Adım: II. Meşrutiyet, büyük ölçüde İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne mensup subayların öncülüğünde ilan edilmiştir. Bu subaylar, daha sonra aktif siyasete girerek ordunun bir siyasi güç olarak yönetimde doğrudan yer almasını sağlamışlardır.
- ➡️ İkinci Adım: Mustafa Kemal ise bu durumu eleştirmiş ve ordunun siyasetin dışında kalması gerektiğini savunmuştur. Ona göre, ordu siyasete karışırsa;
- ➡️ Tarafsızlığını ve birliğini kaybeder.
- ➡️ Askeri disiplin zayıflar.
- ➡️ Ülkenin savunma gücü olma özelliği zarar görür.
- ➡️ Üçüncü Adım: II. Meşrutiyet döneminde yaşadığı bu tecrübe, onun ileride Cumhuriyet Türkiyesi'nde benimseyeceği "Ordu siyasetin dışında kalmalıdır" ilkesinin temelini atmıştır. Bu, onun İttihatçı liderlerden ayrıldığı en önemli noktalardan biridir.
✅ Sonuç: II. Meşrutiyet, Mustafa Kemal'e ordunun siyasetle iç içe geçmesinin sakıncalarını somut olarak göstermiş ve bu konudaki fikirlerinin olgunlaşmasını sağlamıştır.
