Soru:
II. Meşrutiyet'in 1908'de ilan edilmesi, Osmanlı İmparatorluğu'nda hangi temel yönetim değişikliğini beraberinde getirmiştir ve bu durum, o dönemde genç bir subay olan Mustafa Kemal'in hangi temel siyasi fikirlerinin pekişmesine katkıda bulunmuştur?
Çözüm:
💡 Bu soruyu çözmek için önce II. Meşrutiyet'in ne olduğunu, ardından Mustafa Kemal'in bu süreçten çıkardığı dersleri anlamalıyız.
- ➡️ Birinci Adım: II. Meşrutiyet, padişahın mutlak yetkilerini kısıtlayarak, bir anayasa (Kanun-ı Esasi) ve seçilmiş bir meclis ile yönetimi yeniden tesis etmiştir. Bu, bir meşruti monarşi modelidir.
- ➡️ İkinci Adım: Mustafa Kemal, bu süreçte "hürriyet" fikrinin toplumda yarattığı coşkuya tanık olmuştur. Ancak, aynı zamanda İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin zamanla otoriter bir yapıya bürünmesini ve meclisin etkinliğini kaybetmesini gözlemlemiştir.
- ➡️ Üçüncü Adım: Bu gözlemler, onun milli egemenlik ve tam bağımsızlık ilkelerine olan inancını güçlendirmiştir. Meşrutiyetin, padişahı denetleyememesi ve dış güçlerin etkisine açık olması, onun ileride ulusal iradeye dayanan, güçlü bir milli devlet fikrini benimsemesinde etkili olmuştur.
✅ Sonuç olarak, II. Meşrutiyet Mustafa Kemal'e, saltanat ve dış müdahalelerden bağımsız, milletin kendi kaderini tayin ettiği bir yönetim modelinin gerekliliğini düşündürtmüştür.
