Soru:
Bir tarihçi, Atatürk'ün Nutuk adlı eserini kullanarak Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş sürecini incelemektedir. Bu araştırmacının, Nutuk'u bir kaynak olarak kullanmadan önce dış tenkit ve iç tenkit aşamalarında hangi soruları sorması gerekir? Her biri için ikişer soru örneği veriniz.
Çözüm:
💡 Kaynak eleştirisi, tarih araştırmasının en önemli aşamalarından biridir. Dış tenkit kaynağın dış özelliklerini, iç tenkit ise içeriğini sorgular.
- ➡️ Dış Tenkit (Kaynağın Orijinalliği ve Dış Yapısı):
- 🔍 Bu eser gerçekten Mustafa Kemal Atatürk tarafından mı yazılmıştır? (Yazarlık/yazım süreci)
- 🔍 Eserin ilk basım tarihi ve yeri nedir? Bugün kullandığımız baskılar orijinal metne sadık kalınarak mı hazırlanmıştır? (Metnin orijinalliği ve zamanı)
- ➡️ İç Tenkit (Kaynağın İçeriği ve Güvenilirliği):
- 🔍 Atatürk bu eseri hangi amaçla yazmıştır? (Örneğin, siyasi bir muhalefeti cevaplamak veya tarihe not düşmek gibi bir amacı olabilir mi?) (Yazarın amacı ve tarafgirliği)
- 🔍 Eserde anlatılan olaylar, dönemin diğer birincil kaynakları (muhalif gazeteler, meclis tutanakları, diğer liderlerin anıları) ile karşılaştırıldığında tutarlı mıdır? (İçerik doğruluğu ve çapraz kontrol)
✅ Sonuç olarak, araştırmacı bu soruları cevaplayarak Nutuk'u ne ölçüde ve nasıl kullanacağına dair sağlam bir metodolojik temel oluşturabilir.
