Soru:
1536 yılında Fransa'ya verilen kapitülasyonların, Osmanlı ekonomisi üzerindeki uzun vadeli olumsuz etkileri neler olmuştur? Aşağıdaki listeden bu etkileri seçiniz ve açıklayınız.
- Yerli sanayinin çöküşü
- Dış ticaret açığının artması
- Gümrük gelirlerinin düşmesi
- Teknolojik gerileme
Çözüm:
💡 Bu soru, bir olgunun neden-sonuç ilişkisini ve uzun vadeli yansımalarını anlamamızı gerektiriyor. 1536, I. Süleyman (Kanuni) dönemidir ve bu anlaşma kalıcı hale getirilmiştir.
- ➡️ Yerli sanayinin çöküşü: Avrupa'nın ucuz ve kaliteli malları, çok düşük gümrük vergileriyle ( veya ) Osmanlı pazarını istila etti. Yerli üreticiler bu rekabete dayanamayarak iflas etti. ✅ Bu bir olumsuz etkidir.
- ➡️ Dış ticaret açığının artması: Osmanlı, Avrupa'dan işlenmiş mamul mallar alıyor, karşılığında hammadde (pamuk, yün, deri) satıyordu. Bu, dış ticaret dengesinin bozulmasına ve dış açığa neden oldu. ✅ Bu bir olumsuz etkidir.
- ➡️ Gümrük gelirlerinin düşmesi: Yabancı tüccarlardan alınan vergiler çok düşük oranlarda sabitlendiği için devletin bu önemli gelir kalemi zamanla eridi. ✅ Bu bir olumsuz etkidir.
- ➡️ Teknolojik gerileme: Kapitülasyonlar, sanayileşmeyi ve teknoloji transferini teşvik etmek yerine, hammadde ihracatını özendirdi. Bu da Osmanlı'nın teknolojik olarak Avrupa'nın gerisinde kalmasına zemin hazırladı. ✅ Bu da dolaylı bir olumsuz etkidir.
✅ Sonuç: Listede verilen tüm maddeler (Yerli sanayinin çöküşü, Dış ticaret açığının artması, Gümrük gelirlerinin düşmesi, Teknolojik gerileme), 1536 Fransız Kapitülasyonları'nın uzun vadede Osmanlı ekonomisi üzerindeki olumsuz etkilerindendir.
