Soru:
"Divan edebiyatı, İslamiyet'in kabulünden sonra Türklerin, İslam medeniyeti dairesinde Arap ve özellikle _______ edebiyatlarının etkisiyle oluşturdukları yazılı edebiyattır."
Cümledeki boşluğa hangi edebiyat gelmelidir? Ayrıca, Divan edebiyatının bu edebiyatlardan aldığı üç temel unsuru yazınız.
Çözüm:
💡 Soru iki bölümden oluşuyor. Önce boşluğu dolduralım, sonra istenen unsurları sıralayalım.
- ➡️ Birinci Adım: Divan edebiyatının kaynakları ve etkilendiği edebiyatlar bellidir. Temel kaynaklar Arap edebiyatı ve (Arap edebiyatından da beslenmiş olan) Fars (İran) edebiyatıdır. Özellikle biçim, tür ve mazmunların kaynağı Fars edebiyatıdır. Bu nedenle boşluk "Fars" veya "İran" olmalıdır.
- ➡️ İkinci Adım: Şimdi Divan edebiyatının bu edebiyatlardan aldığı üç temel unsuru yazalım:
- 1. Din ve Kültür: İslam dini ve bu dinin etrafında şekillenen Ortadoğu-İslam kültürü.
- 2. Ölçü (Vezin): Arap edebiyatından alınan "Aruz ölçüsü". Hece ölçüsü tamamen terk edilmiştir.
- 3. Nazım Biçimleri ve Türleri: Gazel, kaside, mesnevi, rubai gibi nazım şekilleri Fars edebiyatı aracılığıyla alınmıştır.
- 4. (Ek olarak) Dil Unsurları: Arapça ve Farsça sözcük, tamlama ve kuralların Türkçeye girmesi.
✅ Sonuç: Boşluk "Fars" (veya İran) edebiyatıdır. Alınan temel unsurlar ise İslam Kültürü, Aruz Ölçüsü ve Nazım Biçimleri (Gazel, Kaside, Mesnevi vb.) olarak sıralanabilir.
