Soru:
Kükürt (S) elementi, oksijen (O) ile SO₂ ve SO₃ bileşiklerini oluşturur. SO₂ bileşiğinde 16 gram oksijenle birleşen kükürt miktarı 16 gramdır. Buna göre, SO₃ bileşiğinde 48 gram oksijenle birleşen kükürt kütlesi kaç gramdır? (S:32, O:16)
Çözüm:
💡 Bu soruda katlı oranı kullanarak bilinmeyen bir kütleyi bulacağız. Önce her iki bileşikte de aynı miktarda kükürtle birleşen oksijen miktarlarını bulmamız gerekiyor.
- ➡️ 1. Adım: SO₂ bileşiği için sabit kükürt miktarını bulalım.
SO₂'de 16g O ile 16g S birleşiyor. Yani 16g S, 16g O ile birleşir.
- ➡️ 2. Adım: SO₃ bileşiğinin formül kütlesini bulup, aynı miktar kükürt (16g) için gereken oksijeni hesaplayalım.
SO₃'te 1 atom S (32g) ile 3 atom O (48g) birleşir.
32g S ile 48g O birleşirse,
16g S ile \( \frac{16 \times 48}{32} = 24 \) gram O birleşir.
- ➡️ 3. Adım: Katlı Oranı Kontrol Edelim (İsteğe Bağlı)
Her iki bileşikte de 16g S ile birleşen oksijen kütleleri: SO₂'de 16g, SO₃'te 24g.
Katlı Oran = \( \frac{16}{24} = \frac{2}{3} \) (Küçük tam sayılarla ifade edilebildiği için kanuna uygun).
- ➡️ 4. Adım: Sorunun Cevabını Hesaplayalım.
Soruda SO₃ için 48g oksijen verilmiş. Yukarıda hesapladığımıza göre 24g oksijen 16g kükürt ile birleşiyordu. O halde orantı kuralım:
24g O ⟶ 16g S
48g O ⟶ ? g S
\( ? = \frac{48 \times 16}{24} = 32 \) gram
✅ Sonuç: SO₃ bileşiğinde 48 gram oksijenle birleşen kükürt kütlesi \( \mathbf{32} \) gramdır.
