Soru:
Na⁺ ve \( Cl_2/FeCl_3 \) kullanılarak gerçekleştirilen aşağıdaki reaksiyonlardan hangisi/hangileri yanlıştır? Nedenini açıklayınız.
- A) Benzen + \( Cl_2 \) → Klorobenzen
- B) Benzen + \( Cl_2 \) → Hekzaklorobenzen
- C) Benzen + \( Cl_2 \) → Hekzaklorosiklohegzan
Çözüm:
💡 Bu soru, benzenin klorlanma reaksiyonlarının koşullara bağlı olarak nasıl değiştiğini anlamamızı istiyor.
- ➡️ A Seçeneği (Doğru): \( Cl_2/FeCl_3 \) varlığında benzen, elektrofilik aromatik sübstitüsyon ile reaksiyona girerek klorobenzen oluşturur. Işık veya ısı gerekmez.
- ➡️ B Seçeneği (Yanlış): Hekzaklorobenzen (\( C_6Cl_6 \)), benzen halkasının 6 hidrojeninin de klor ile yer değiştirmesiyle oluşur. Ancak bu, birden fazla elektrofilik sübstitüsyonla kademeli olarak gerçekleşebilse de, genellikle bu şekilde tek basamakta ve bu koşullarda oluşmaz. A seçeneğindeki gibi tek klorlanma beklenir. Ayrıca, "hekzaklorobenzen" ifadesi genellikle aromatik yapıyı koruyan bir bileşik için kullanılmaz, bu yüzden bu reaksiyon ve isimlendirme yanıltıcıdır.
- ➡️ C Seçeneği (Yanlış): Hekzaklorosiklohegzan (\( C_6H_6Cl_6 \)), benzenin doymuş halkalı bir türevidir. Benzenin aromatik halkası, \( Cl_2 \) ve UV ışığı varlığında katılma reaksiyonu verir. \( FeCl_3 \) katalizörlüğünde ve karanlıkta ise katılma değil, sübstitüsyon reaksiyonu gerçekleşir.
✅ Sonuç: Verilen \( Cl_2/FeCl_3 \) koşullarında beklenen tek doğru reaksiyon A seçeneğidir. B ve C seçenekleri bu koşullar için yanlıştır.
