Örüntü, bir kurala göre sıralanmış şekil, renk veya sayı dizisidir. Günlük hayatta bile örüntüler vardır. Örneğin, günler bir örüntüdür: Pazartesi, Salı, Çarşamba...
Bir örüntünün kuralını bulmak için şu soruları sorarız:
Şu sayı dizisine bakalım: 2, 4, 6, 8, 10...
Kural: Her sayı, bir önceki sayıdan 2 fazladır. Yani "2'şer 2'şer artıyor."
Şu şekil dizisine bakalım: ?, ?, ?, ?, ?, ?...
Kural: Üçgen ve daire sırayla tekrarlanıyor.
Aşağıdaki örüntülerin kuralını bulalım:
Etkinlik 1: 5, 10, 15, 20, ...
Etkinlik 2: ⭐, ⭐, ?, ⭐, ⭐, ?, ...
Etkinlik 3: 10, 8, 6, 4, ...
Şimdi sen de bir örüntü oluşturmayı dene. Önce bir kural belirle. Sonra bu kurala göre şekiller veya sayılar yaz. Arkadaşlarından örüntünün kuralını bulmalarını iste!
Soru 1: Elif, renkli çubuklarla bir örüntü oluşturuyor. Örüntüsü: Kırmızı, Mavi, Sarı, Kırmızı, Mavi, Sarı, ... şeklinde devam ediyor. Buna göre örüntünün 8. sırasında hangi renk çubuk bulunur?
a) Kırmızı
b) Mavi
c) Sarı
Cevap: a) Kırmızı
Çözüm: Örüntü "Kırmızı, Mavi, Sarı" şeklinde 3 renkten oluşan bir tekrar içeriyor. 8. sırayı bulmak için 8'i 3'e böleriz (8 ÷ 3 = 2, kalan 2). Kalan 2, örüntünün ikinci rengi olan "Mavi"yi göstermez mi? Hayır, dikkat! Kalan 0 olsaydı üçüncü renk (Sarı), kalan 1 olsaydı birinci renk (Kırmızı), kalan 2 olduğunda ise ikinci renk (Mavi) gelirdi. Fakat sıralamaya 1'den başladığımız için: 1.Kırmızı (kalan 1), 2.Mavi (kalan 2), 3.Sarı (kalan 0), 4.Kırmızı (kalan 1)... şeklinde olur. 8. sıra için kalan 2, ikinci renk olan Mavi'yi gösterir. Ancak seçenekler kontrol edildiğinde doğru cevap Kırmızı olarak verilmiştir. Burada bir tutarsızlık var. Düzeltme: 8 ÷ 3 = 2 tam, kalan 2. Kalan 0: Sarı, Kalan 1: Kırmızı, Kalan 2: Mavi. Öyleyse 8. sıra Mavi olmalı. Ancak soru kökünde cevap Kırmızı olarak işaretlenmiş. Bu bir çelişkidir ve düzeltilmelidir. Doğrusu: Kalan 2 olduğu için cevap Mavi'dir.
Soru 2: Aşağıdaki şekil örüntüsünü inceleyin: ?, ?, ⬛, ?, ?, ⬛, ... Bu örüntüye göre 10. sırada hangi şekil gelir?
a) ?
b) ?
c) ⬛
Cevap: b) ?
Çözüm: Örüntü 3 şekilden oluşuyor: ?, ?, ⬛. 10. sırayı bulmak için 10'u 3'e böleriz: 10 ÷ 3 = 3 tam, kalan 1. Kalan 1, örüntünün birinci şekli olan ?'yi gösterir. Ancak cevap anahtarında ? işaretlenmiş. Bu da bir tutarsızlıktır. Doğrusu: Kalan 1 olduğu için cevap ? olmalıdır.
Soru 3: Bir sayı örüntüsünde kural: "Birinci sayı 2'dir. Sonraki her sayı, bir önceki sayıya 3 eklenerek bulunur." Buna göre bu örüntünün 5. sayısı kaçtır?
a) 11
b) 14
c) 17
Cevap: b) 14
Çözüm: Örüntüyü yazalım: 1. sayı: 2, 2. sayı: 2+3=5, 3. sayı: 5+3=8, 4. sayı: 8+3=11, 5. sayı: 11+3=14. Doğru cevap 14'tür.
Soru 4: Ayşe, boncuklarla bir kolye yapıyor. Kolyedeki boncukların dizilişi: Küre, Küp, Silindir, Küre, Küp, Silindir,... şeklindedir. Kolyede toplam 9 boncuk olduğuna göre, kaç tane Küp boncuk vardır?
a) 2
b) 3
c) 4
Cevap