6. Sınıf Sürat Nedir ve Nasıl Hesaplanır?

Question

Süratin ne olduğunu genel olarak anlıyorum ama formülde neden yolun zamana bölündüğünü tam olarak kavrayamadım. Örneğin, bir araba 150 km'yi 2 saatte giderse sürati neden 75 km/sa oluyor? Bu hesaplamayı yaparken hangi mantıkla hareket etmem gerekiyor, basitçe açıklar mısınız?

Answer 1

Sürat Nedir?

Günlük hayatta "Araba çok süratli gidiyor" veya "Koşucunun sürati çok yüksek" gibi ifadeler kullanırız. Peki, sürat tam olarak nedir?

Sürat, bir cismin birim zamanda aldığı yoldur. Bir başka deyişle, bir cismin ne kadar hızlı hareket ettiğini gösteren büyüklüktür.

Sürati tanımlarken iki temel kavrama ihtiyacımız vardır:

• Yol (Alınan Mesafe): Bir cismin hareketi sırasında izlediği güzergahın toplam uzunluğudur. Metre (m) veya kilometre (km) ile ölçülür.
• Zaman: Cismin bu yolu alması için geçen süredir. Saniye (s) veya saat (h) ile ölçülür.

Sürat Nasıl Hesaplanır?

Sürati hesaplamak için aşağıdaki formülü kullanırız:

Sürat = Alınan Yol / Geçen Zaman

Matematiksel olarak ifade etmek gerekirse:

\( \text{Sürat} = \frac{\text{Alınan Yol}}{\text{Geçen Zaman}} \)

Sürat Birimleri

Süratin birimi, yol ve zaman birimlerine bağlıdır. En yaygın kullanılan sürat birimleri:

• Metre/Saniye (m/s)
• Kilometre/Saat (km/h)

Örneğin, bir araba 2 saatte 150 km yol aldıysa sürati km/h cinsinden hesaplanır. Bisikletle 10 saniyede 50 metre giden birinin sürati ise m/s cinsinden hesaplanır.

Örnek Problemler

Örnek 1:

Bir bisikletli, 300 metrelik yolu 60 saniyede alıyor. Bu bisikletlinin sürati kaç m/s'dir?

Çözüm:

• Alınan Yol = 300 m
• Geçen Zaman = 60 s
• Sürat = Alınan Yol / Geçen Zaman
• Sürat = 300 m / 60 s = 5 m/s

Örnek 2:

Bir otomobil, 3 saatte 240 km yol alıyor. Bu otomobilin sürati kaç km/h'dir?

Çözüm:

• Alınan Yol = 240 km
• Geçen Zaman = 3 h
• Sürat = Alınan Yol / Geçen Zaman
• Sürat = 240 km / 3 h = 80 km/h

Önemli Noktalar

• Sürat, skaler bir büyüklüktür. Yani sadece sayısal değeri ve birimi vardır, yönü yoktur.
• Sürat ile hız kavramları birbirinden farklıdır. Hız, yönü de olan vektörel bir büyüklüktür.
• Bir cismin sürati, hareketi boyunca değişebilir. Bu durumda ortalama sürati hesaplarız.

Answer 2

6. Sınıf Sürat Çözümlü Test Soruları

Soru 1: Bir araç 240 kilometrelik yolu 3 saatte tamamlıyor. Bu aracın sürati kaç km/sa'tir?
a) 60 km/sa
b) 70 km/sa
c) 80 km/sa
d) 90 km/sa
Cevap: c) 80 km/sa
Çözüm: Sürat = Alınan yol / Zaman formülü ile hesaplanır. 240 km / 3 sa = 80 km/sa

Soru 2: Sürati 90 km/sa olan bir otomobil, 4 saatte toplam kaç kilometre yol alır?
a) 320 km
b) 350 km
c) 360 km
d) 400 km
Cevap: c) 360 km
Çözüm: Alınan yol = Sürat x Zaman formülü ile bulunur. 90 km/sa x 4 sa = 360 km

Soru 3: Bir bisikletli 1500 metrelik mesafeyi 5 dakikada tamamlıyor. Bu bisikletlinin sürati kaç m/sn'dir?
a) 4 m/sn
b) 5 m/sn
c) 6 m/sn
d) 7 m/sn
Cevap: b) 5 m/sn
Çözüm: Öncelikle zamanı saniyeye çeviririz: 5 dk = 300 sn. Sürat = Alınan yol / Zaman = 1500 m / 300 sn = 5 m/sn

Soru 4: Aşağıdaki tabloda üç farklı aracın aldığı yollar ve bu yolları tamamlama süreleri verilmiştir. Hangi araç en yüksek sürate sahiptir?
 Araç X: 180 km - 2 sa
 Araç Y: 240 km - 3 sa
 Araç Z: 300 km - 4 sa
a) Araç X
b) Araç Y
c) Araç Z
d) Hepsi aynı sürate sahip
Cevap: a) Araç X
Çözüm: Süratleri hesaplayalım: X = 180/2 = 90 km/sa, Y = 240/3 = 80 km/sa, Z = 300/4 = 75 km/sa. En yüksek sürat 90 km/sa ile Araç X'tir.