9. Sınıf Değişebilirlik Nedir?

Question

"Değişebilirlik konusunu tam anlayamadım, sanki biraz karışık geliyor. Örneğin bir sayıyı değiştirebiliyor muyuz, yoksa sabit mi kalıyor? Programlamada bu nasıl işliyor, basitçe açıklar mısınız?"

Answer 1

Değişebilirlik Nedir?

Değişebilirlik (mutability), bir nesnenin veya veri yapısının oluşturulduktan sonra değiştirilip değiştirilemeyeceğini ifade eden bir programlama kavramıdır. Bu kavram, özellikle veri türlerinin davranışını anlamak için önemlidir.

Değişebilen (Mutable) ve Değişemeyen (Immutable) Veri Türleri

• Değişebilen (Mutable) Veri Türleri: Oluşturulduktan sonra içeriği değiştirilebilir. Örneğin:
  • Listeler (list)
  • Sözlükler (dict)
  • Kümeler (set)
• Değişemeyen (Immutable) Veri Türleri: Oluşturulduktan sonra içeriği değiştirilemez. Örneğin:
  • Sayılar (int, float)
  • Metinler (str)
  • Demetler (tuple)

Örneklerle Açıklama

Değişebilen (Mutable) Örnek:

Bir liste oluşturup içeriğini değiştirebiliriz:

liste = [1, 2, 3]
liste[0] = 10  # İlk elemanı değiştirir
print(liste)   # Çıktı: [10, 2, 3]

Değişemeyen (Immutable) Örnek:

Bir metin (string) oluşturduğumuzda içeriğini doğrudan değiştiremeyiz:

metin = "Merhaba"
metin[0] = "m"  # Hata verir!

Bunun yerine yeni bir metin oluşturmamız gerekir.

Değişebilirliğin Avantajları ve Dezavantajları

• Avantajlar:
  • Değişebilen veri türleri, veri üzerinde daha esnek işlemler yapmamızı sağlar.
  • Büyük veri yapılarında performans avantajı sunabilir.
• Dezavantajlar:
  • Değişebilen veri türleri, yanlışlıkla veri kaybına neden olabilir.
  • Çoklu işlemlerde tutarsızlık riski taşır.

Answer 2

9. Sınıf Değişebilirlik Çözümlü Test Soruları

Soru 1: Bir matematik öğretmeni, öğrencilerine "Değişebilirlik özelliği hangi işlemlerde geçerlidir?" sorusunu yöneltiyor. Aşağıdaki işlem çiftlerinden hangisinde değişebilirlik özelliği yoktur?

a) Toplama ve çarpma işlemleri
b) Çıkarma ve bölme işlemleri
c) Matris çarpımı ve fonksiyon bileşkesi
d) Kümelerde kesişim ve birleşim işlemleri
e) Modüler aritmetikte toplama ve çarpma

Cevap: b) Çıkarma ve bölme işlemleri
Çözüm: Değişebilirlik özelliği, işlem sırasının sonucu değiştirmediği durumlarda geçerlidir. Örneğin; 5-3 ≠ 3-5 ve 6÷2 ≠ 2÷6 olduğundan çıkarma ve bölme değişebilir değildir.

Soru 2: \( A = \{1, 2, 3\} \) ve \( B = \{3, 4, 5\} \) kümeleri veriliyor. \( A \cup B \) ve \( B \cup A \) işlemlerinin sonuçları için ne söylenebilir?

a) Farklıdır, çünkü birleşim değişebilir değildir
b) Aynıdır, çünkü birleşim değişebilirdir
c) Sadece eleman sayıları eşittir
d) \( A \cup B \) boş kümedir
e) Değişebilirlik kümelerde geçerli değildir

Cevap: b) Aynıdır, çünkü birleşim değişebilirdir
Çözüm: Birleşim işleminin değişebilirlik özelliği vardır. \( A \cup B = \{1,2,3,4,5\} \) ve \( B \cup A = \{1,2,3,4,5\} \) eşit kümelerdir.

Soru 3: Gerçek sayılarda tanımlı \( a \star b = 2a + 3b \) işlemi veriliyor. Bu işlem için \( 5 \star 7 \) ile \( 7 \star 5 \) değerlerini karşılaştırınız. İşlemin değişebilir olup olmadığını bulunuz.

a) 41 ve 29 → Değişebilir
b) 29 ve 41 → Değişebilir değil
c) 35 ve 35 → Değişebilir
d) 12 ve 12 → Değişebilir
e) 36 ve 36 → Değişebilir değil

Cevap: b) 29 ve 41 → Değişebilir değil
Çözüm: \( 5 \star 7 = 2(5)+3(7)=31 \) ve \( 7 \star 5 = 2(7)+3(5)=29 \) olup sonuçlar farklıdır. Dolayısıyla işlem değişebilir değildir.