Kontrol algoritmaları, bir sistemin belirli bir duruma ulaşmasını veya bu durumu korumasını sağlayan matematiksel veya mantıksal işlemlerdir. Bu algoritmalar, giriş değerlerini analiz ederek çıkışı düzenler ve hedeflenen sonuca ulaşmayı amaçlar.
1. PID Kontrol (Oransal-İntegral-Türevsel):
2. İki Durumlu (On-Off) Kontrol:
Soru 1: Bir otomatik sulama sistemi için aşağıdaki kontrol algoritması tasarlanmıştır:
1. Toprak nem sensöründen veri oku.
2. Nem %40'ın altındaysa sulama motorunu çalıştır.
3. Nem %70'in üzerindeyse motoru durdur.
4. 10 dakika bekle ve 1. adıma dön.
Bu algoritma hangi kontrol yapısına örnektir?
a) Döngü (Loop)
b) Koşul (If-Else)
c) Dizi (Array)
d) Fonksiyon (Function)
e) Paralel işlem (Thread)
Cevap: b) Koşul (If-Else)
Çözüm: Algoritmada "eğer nem düşükse" ve "eğer nem yüksekse" şeklinde koşullu dallanma mantığı kullanılmıştır.
Soru 2: Bir trafik lambası kontrol sisteminde; kırmızı ışık 30 saniye, sarı ışık 5 saniye ve yeşil ışık 45 saniye yanmaktadır. Bu sistemin algoritmasında aşağıdaki kontrol yapılarından hangisi kullanılmaz?
a) Zamanlayıcı (Timer)
b) Sonsuz döngü (While true)
c) Sayaç (Counter)
d) İç içe koşul (Nested if)
e) Rastgele sayı üreteci (Random)
Cevap: e) Rastgele sayı üreteci (Random)
Çözüm: Trafik lambası algoritması deterministiktir, belirli zaman aralıklarında çalışır. Rastgelelik gerektiren bir durum yoktur.
1. Bir algoritmanın belirli bir koşula göre farklı işlemler yapmasını sağlayan yapıya __________ denir.
2. "Eğer" ve "Değilse" kelimeleriyle başlayan kontrol yapısına __________ denir.
3. Birden fazla koşulun aynı anda kontrol edildiği durumlarda __________ kullanılır.
4. Çoklu seçim durumlarında kullanılan kontrol yapısı: ___
5. İki farklı durum için kullanılan temel kontrol yapısı: ___
6. Koşul sağlandığı sürece tekrar eden yapı: ___
7. ( ) Kontrol algoritmaları programın akışını yönetir.
8. ( ) "switch-case" yapısında sadece sayısal değerler kontrol edilebilir.
9. ( ) Tüm kontrol yapıları birbirinin yerine kullanılabilir.
10. Bir öğrencinin notuna göre geçti/kaldı durumunu kontrol eden basit bir algoritma yazınız.
11. Haftanın günlerini sayısal değere göre ekrana yazdıran bir kontrol yapısı örneği veriniz.
12. Hangisi kontrol yapısı değildir?
a) if-else b) for c) switch-case d) while
13. Aşağıdakilerden hangisi çoklu koşul kontrolü sağlar?
a) if b) else if c) case d) default
Cevaplar:
1: kontrol yapısı
2: koşul ifadesi
3: mantıksal operatörler
4: B
5: A
6: C
7: D
8: Y
9: Y
10: (Örnek cevap) if not >= 50: print("Geçti") else: print("Kaldı")
11: (Örnek cevap) switch(gun) { case 1: "Pazartesi"; break; ... }
12: b
13: b
