Fotosentez Nedir? Işıklı ve Işıktan Bağımsız Evreler

Question

Fotosentezin ne olduğunu biliyorum ama ışıklı ve ışıktan bağımsız evreler biraz karmaşık geldi. Bu evrelerde neler oluyor, tam olarak anlamadım.

Answer 1

🌿 Fotosentez Nedir?

Fotosentez, bitkilerin, alglerin ve bazı bakterilerin güneş ışığını kullanarak karbondioksit ve suyu glikoza (şekere) dönüştürme işlemidir. Bu işlem sırasında oksijen de üretilir. Fotosentez, yeryüzündeki yaşamın temelini oluşturur, çünkü besin zincirinin ilk halkasıdır ve atmosferdeki oksijenin kaynağıdır.

Fotosentez denklemi şu şekildedir:

6CO₂ + 6H₂O + Işık Enerjisi → C₆H₁₂O₆ + 6O₂

Yani, altı molekül karbondioksit ve altı molekül su, ışık enerjisi yardımıyla bir molekül glikoza ve altı molekül oksijene dönüşür.

☀️ Işıklı Evre (Işığa Bağımlı Reaksiyonlar)

Işıklı evre, kloroplastların tilakoit zarlarında gerçekleşir. Bu evrede, ışık enerjisi klorofil pigmenti tarafından emilir ve kimyasal enerjiye dönüştürülür. Bu kimyasal enerji, ATP (adenozin trifosfat) ve NADPH (nikotinamid adenin dinükleotit fosfat) moleküllerinde depolanır. Ayrıca, su molekülleri parçalanarak oksijen üretilir.

🧪 Işıklı Evrenin Aşamaları:

• ☀️ Işık Absorpsiyonu: Klorofil ve diğer pigmentler ışık enerjisini emer.
• ⚡️ Elektron Taşınımı: Işık enerjisiyle uyarılmış elektronlar, elektron taşıma zinciri boyunca hareket eder.
• 💧 Suyun Parçalanması (Fotoliz): Su molekülleri parçalanarak elektronlar, protonlar (H⁺) ve oksijen üretilir.
• 🔋 ATP ve NADPH Üretimi: Elektron taşıma zinciri boyunca hareket eden elektronların enerjisi kullanılarak ATP ve NADPH üretilir.

🌑 Işıktan Bağımsız Evre (Calvin Döngüsü)

Işıktan bağımsız evre, kloroplastların stromasında gerçekleşir. Bu evrede, ışıklı evrede üretilen ATP ve NADPH molekülleri kullanılarak karbondioksit glikoza dönüştürülür. Bu dönüşüm Calvin döngüsü adı verilen bir dizi kimyasal reaksiyonla gerçekleşir.

⚙️ Calvin Döngüsünün Aşamaları:

• CO₂ Fiksasyonu: Karbondioksit, ribuloz-1,5-bisfosfat (RuBP) adı verilen bir moleküle bağlanır.
• 🍬 Redüksiyon: ATP ve NADPH kullanılarak karbondioksit fikse edilmiş molekül, gliseraldehit-3-fosfat (G3P) adı verilen bir şekere dönüştürülür.
• ♻️ RuBP Rejenerasyonu: G3P moleküllerinin bir kısmı RuBP'nin yeniden üretimi için kullanılır, böylece döngü devam eder.

Sonuç olarak, fotosentez sayesinde bitkiler ve diğer fotosentetik organizmalar güneş enerjisini kullanarak inorganik maddelerden organik besin üretirler. Bu süreç, yeryüzündeki yaşamın devamlılığı için hayati öneme sahiptir.