Barbara McClintock, mısır bitkileri üzerinde yaptığı çalışmalarla "zıplayan genler" (transpozonlar) keşfini yapmıştır.
Bu keşifle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
Barbara McClintock'un mısır bitkileri üzerinde yaptığı çalışmalarla keşfettiği "zıplayan genler" veya bilimsel adıyla transpozonlar, genetik materyalin hareketliliğini gösteren önemli DNA parçalarıdır. Soru, bu keşfin temel özelliği hakkında doğru ifadeyi bulmamızı istiyor. Şimdi seçenekleri adım adım inceleyelim:
Soru, Barbara McClintock'un keşfettiği "zıplayan genler" (transpozonlar) hakkında doğru bilgiyi bulmamızı istiyor. Transpozonlar, genom içinde yer değiştirebilen ve bu hareketleriyle genetik yapıyı etkileyebilen DNA dizileridir. Bu temel bilgiyi aklımızda tutarak seçenekleri değerlendirelim.
A) Transpozonlar sadece bakterilerde bulunur: Bu ifade yanlıştır. Transpozonlar, bakterilerden bitkilere, hayvanlara ve insanlara kadar birçok farklı canlı türünün genomunda bulunur. McClintock'un keşfi de bitkilerde (mısırda) yapılmıştır, bu da sadece bakterilerde bulunmadığının açık bir kanıtıdır.
B) Transpozonlar gen ifadesini etkilemez: Bu ifade de yanlıştır. Transpozonlar, genom içinde yer değiştirdiklerinde, bir genin içine veya yakınına yerleşebilirler. Bu durum, o genin işleyişini (ifadesini) değiştirebilir, hatta tamamen durdurabilir veya yeni özelliklerin ortaya çıkmasına neden olabilir. McClintock'un mısır tanelerindeki renk değişimlerini gözlemlemesi, transpozonların gen ifadesini nasıl etkilediğinin en güzel örneklerinden biridir.
C) Transpozonlar genom içinde yer değiştirebilen DNA parçalarıdır: Bu ifade doğrudur. "Zıplayan genler" terimi de tam olarak bu özelliği, yani genomun bir yerinden başka bir yerine hareket edebilme yeteneğini ifade eder. Bu hareketlilik, genetik çeşitliliğin ve evrimin önemli bir kaynağıdır.
D) Transpozonlar sadece bitki hücrelerinde bulunur: Bu ifade yanlıştır. Daha önce de belirtildiği gibi, transpozonlar bitkilerde keşfedilmiş olsa da, hayvanlar, mantarlar ve bakteriler dahil olmak üzere birçok farklı organizmada yaygın olarak bulunurlar. İnsan genomunun önemli bir kısmı da transpozonlardan oluşur.
Yukarıdaki incelemeler sonucunda, transpozonların temel ve tanımlayıcı özelliğinin genom içinde yer değiştirebilen DNA parçaları olmaları olduğu açıkça görülmektedir. Diğer seçenekler, transpozonların evrensel varlığı ve gen ifadesi üzerindeki etkileri göz önüne alındığında yanlıştır.
Cevap C seçeneğidir.
