Soru:
Bir tarih öğrencisi, Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluş dönemini araştırmaktadır. Aşağıdaki kaynaklardan hangisi bu dönem için birinci elden kaynak olarak kabul edilebilir?
- A) 2020 yılında yazılmış bir Osmanlı Tarihi ders kitabı
- B) Orhan Gazi dönemine ait bir sikke (para)
- C) 19. yüzyılda bir Fransız gezginin Osmanlı üzerine yazdığı gezi notları
- D) Kuruluş dönemini anlatan bir tarih belgeseli
Çözüm:
💡 Birinci elden kaynak, olayın geçtiği dönemde yaşamış ve doğrudan tanık olmuş kişi veya kurumlar tarafından oluşturulmuş belgeler veya nesnelerdir.
- ➡️ A seçeneği: Olaydan yüzyıllar sonra yazılmıştır. Yazar olayı doğrudan gözlemlememiştir. Bu bir ikinci el kaynaktır.
- ➡️ B seçeneği: Orhan Gazi döneminde basılmış, o dönemin resmi bir nesnesidir. Olayın çağdaşıdır ve doğrudan bir kanıt oluşturur. Bu bir birinci elden kaynaktır.
- ➡️ C seçeneği: Olaydan çok sonra, farklı bir kültürden birinin yazdığı notlardır. Gözlem değil, yorum içerir. Bu bir ikinci el kaynaktır.
- ➡️ D seçeneği: Görsel bir yorum ve derlemedir. Olayın kendisi değil, onun hakkında yapılmış bir çalışmadır. Bu bir ikinci el kaynaktır.
✅ Doğru cevap, olayın çağdaşı ve doğrudan kanıtı olan B seçeneğidir.
