Soru:
Araştırmacı Elif, 16. yüzyılda İstanbul'daki günlük yaşamı incelemektedir. Aşağıdaki kaynak çiftlerinden hangisi, bu konu hakkında her ikisi de birinci elden olan kaynaklardır?
- A) Kanuni Sultan Süleyman'ın bir fermanı - 16. yüzyılda İstanbul'u ziyaret eden bir Busbecq'in elçilik mektupları
- B) 16. yüzyılda yazılmış bir şer'iye sicili (mahkeme kaydı) - 2005 yılında yapılmış bir arkeolojik kazı raporu
- C) İstanbul'un Fethi'ni anlatan bir çağdaş minyatür - 16. yüzyıl İstanbul'u hakkında bir akademik makale
- D) 16. yüzyılda yapılmış bir çini eser - 17. yüzyılda yazılmış bir Osmanlı tarihi kitabı
Çözüm:
💡 Bu soruda, her iki kaynağın da araştırılan dönem (16. yüzyıl) ile çağdaş olması ve olaylara/yaşama doğrudan tanıklık etmesi gerekmektedir.
- ➡️ A seçeneği: Kanuni'nin fermanı, 16. yüzyılda resmi bir belgedir. Busbecq'in mektupları ise aynı yüzyılda İstanbul'u bizzat gözlemleyen bir elçi tarafından yazılmıştır. Her ikisi de birinci elden kaynaktır.
- ➡️ B seçeneği: Şer'iye sicili 16. yüzyıl için birinci elden kaynaktır. Ancak 2005 yılındaki kazı raporu, olaydan çok sonra hazırlanmış bir bilimsel çalışmadır. İkisi birinci elden değildir.
- ➡️ C seçeneği: Fetih minyatürü, fetih dönemi için birinci elden sayılabilir. Ancak akademik makale, ikinci elden bir kaynaktır. İkisi birinci elden değildir.
- ➡️ D seçeneği: Çini eser 16. yüzyıl için birinci elden bir nesnedir. Fakat 17. yüzyılda yazılan tarih kitabı, ikinci elden bir kaynaktır. İkisi birinci elden değildir.
✅ Doğru cevap, her iki kaynağın da 16. yüzyıla ait ve doğrudan tanıklık ettiği A seçeneğidir.
