Soru:
Bir öğrenci, Kurtuluş Savaşı yıllarında cephede yaşananları anlatan bir kaynak arıyor. Aşağıdakilerden hangisi bu konudaki en değerli birinci elden kaynak olarak kabul edilir?
- A) Mustafa Kemal Atatürk'ün Nutuk adlı eseri
- B) Savaş sırasında bir askerin günlüğü
- C) Savaştan 50 yıl sonra bir tarihçinin yazdığı "Kurtuluş Savaşı Tarihi" kitabı
- D) Savaşla ilgili çekilmiş bir filmdeki bir diyalog
Çözüm:
💡 Tarihte birinci elden kaynak, olayı bizzat yaşamış veya gözlemlemiş bir kişi tarafından, olayın olduğu dönemde veya çok kısa bir süre sonra oluşturulmuş belgelerdir.
- ➡️ A Seçeneği (Nutuk): Nutuk, olayların merkezindeki bir lider tarafından yazılmış olsa da, savaştan birkaç yıl sonra kaleme alınmıştır ve bir siyasi söylev niteliği taşır. Kesinlikle değerli bir kaynaktır ancak zaman farkı ve amacı nedeniyle mutlak birincil kaynak olarak değerlendirilirken dikkatli olunmalıdır.
- ➡️ B Seçeneği (Askerin Günlüğü): Bir askerin cephede tuttuğu günlük, olayları günü gününe ve bizzat bir tanık tarafından kaydedildiği için en saf haliyle birinci elden kaynaktır. Duyguları ve doğrudan gözlemleri yansıtır.
- ➡️ C Seçeneği (Tarihçinin Kitabı): Bu kitap, olaylardan çok sonra, ikinci el kaynaklardan derlenmiş ve yorumlanmıştır.
- ➡️ D Seçeneği (Film Diyaloğu): Bu tamamen kurgusal bir eserdir ve tarihsel bir kaynak olarak kabul edilemez.
✅ En değerli birinci elden kaynak, olayın içindeki sıradan bir bireyin samimi ve anlık kaydı olan B seçeneğidir.
