Soru:
Aşağıdaki kıyasın geçerli olup olmadığını belirleyiniz ve sonucunu yazınız.
Öncüller:
- Tüm kediler (\(K\)) memelidir (\(M\)).
- Bazı evcil hayvanlar (\(E\)) kedidir (\(K\)).
Sonuç: O halde, bazı evcil hayvanlar (\(E\)) memelidir (\(M\)).
Çözüm:
💡 Bu kıyası analiz ederek geçerliliğini kontrol edelim.
- ➡️ 1. Adım: Terimleri Belirleme
Orta Terim (T): Kedi (\(K\))
Küçük Terim (K): Evcil hayvan (\(E\))
Büyük Terim (B): Memeli (\(M\))
- ➡️ 2. Adım: Öncülleri Standart Formda Yazma
Öncül 1: Tüm \(K\), \(M\)'dir. (Tüm T, B'dir)
Öncül 2: Bazı \(E\), \(K\)'dır. (Bazı K, T'dir)
Sonuç: Bazı \(E\), \(M\)'dir. (Bazı K, B'dir)
- ➡️ 3. Adım: Kıyas Kurallarını Uygulama (1. Figür: T-T-K)
Kural 1: Orta terim en az bir kez dağıtılmış olmalıdır. ✅ Öncül 1'de \(K\) (T) dağıtılmıştır (tümel olumlu önermenin öznesi).
Kural 2: Sonuçta dağıtılmış olan bir terim, öncüllerde de dağıtılmış olmalıdır. ✅ Sonuç tikel bir önermedir. Hiçbir terim dağıtılmamış sayılır. Bu kural otomatik olarak sağlanır.
Kural 3: İki olumsuz öncülden sonuç çıkmaz. ✅ Her iki öncül de olumludur.
Kural 4: Orta terim sonuçta bulunmaz. ✅ Orta terim \(K\) sonuçta yoktur.
Kural 5: Eğer bir öncül olumsuzsa, sonuç da olumsuz olmalıdır. ✅ İlgili değil, çünkü öncüller olumlu.
Kural 6: İki tikel öncülden sonuç çıkmaz. ✅ Sadece bir öncül (ikincisi) tikeldir.
- ➡️ 4. Adım: Geçerlilik Testi
Tüm kurallar sağlanmıştır. Bu kıyas, kıyas çeşitlerinden 1. Figür'e (T-T-K) ve Darii moduna aittir.
✅ Sonuç: Tüm kıyas kuralları sağlandığı için bu kıyas GEÇERLİDİR. Sonuç, öncüllerden zorunlu olarak çıkar.
