Soru:
Aşağıdaki kıyasın geçerli olup olmadığını kontrol ediniz.
Öncüller:
- Tüm insanlar (\(H\)) ölümlüdür (\(Ö\)).
- Bazı canlılar (\(C\)) insandır (\(H\)).
Sonuç:
- O halde, bazı canlılar (\(C\)) ölümlüdür (\(Ö\)).
Çözüm:
💡 Bu bir basit (kategorik) kıyastır. Geçerliliğini kontrol etmek için öncülleri ve sonucu standart formda ifade edip, terimler arasındaki ilişkiyi analiz edeceğiz.
- ➡️ 1. Adım: Terimleri Belirleme
Orta Terim (T): İnsan (\(H\))
Küçük Terim (t): Canlı (\(C\))
Büyük Terim (T'): Ölümlü (\(Ö\))
- ➡️ 2. Adım: Öncülleri ve Sonucu Formüle Etme
1. Öncül: Tüm H, Ö'dür. (Tüm insanlar ölümlüdür.) -> Tüm T, T''dir.
2. Öncül: Bazı C, H'dir. (Bazı canlılar insandır.) -> Bazı t, T'dir.
Sonuç: Bazı C, Ö'dür. (Bazı canlılar ölümlüdür.) -> Bazı t, T''dir.
- ➡️ 3. Adım: Geçerlilik Kontrolü
Bu kıyas, "Bazı t, T'dir" ve "Tüm T, T''dir" öncüllerinden "Bazı t, T''dir" sonucunu çıkarır. Bu, kategorik kıyasın geçerli formlarından biridir. Orta terim (T) bir öncülde dağıtılmış (evrensel öncül) ve diğerinde dağıtılmamıştır. Küçük terim (t) sonuçta dağıtılmamış olduğu için bir problem yoktur.
✅ Sonuç: Bu kıyas geçerlidir.
