Soru:
Osmanlı şehrinin merkezinde yer alan ve şehrin sosyal, ekonomik, idari ve dini işlevlerini bir arada barındıran yapılar bütününe ne ad verilir? Bu yapılar \( \text{_________} \), \( \text{_________} \), \( \text{_________} \) ve \( \text{_________} \) gibi birimlerden oluşurdu. Boşluklara aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
- A) Saray, Kışla, Tersane, Darphane
- B) Kale, Sur, Hendek, Burç
- C) Cami, Bedesten, Han, Medrese
- D) Çarşı, Hamam, Kervansaray, Köprü
Çözüm:
💡 Klasik bir Osmanlı şehrinin kalbi, etrafında ticari, sosyal ve idari yapıların toplandığı "külliyeler" veya "merkezî kompleksler"dir.
- ➡️ Birinci adım: Soruda bahsedilen, tüm işlevleri (dini, ticari, eğitim, idari) bir arada bulunduran yapıdır. Bu, genellikle bir cami etrafında şekillenirdi.
- ➡️ İkinci adım: Seçenekleri inceleyelim. A seçeneği daha çok devletin askeri ve mali yapılanmasıyla ilgilidir ve her şehrin merkezinde bulunmaz. B seçeneği savunma yapılarıdır. D seçeneği ise daha çok ticari ve sosyal yapıları içerir ancak idari ve eğitim boyutu eksiktir.
- ➡️ Üçüncü adım: C seçeneğini analiz edelim:
- Cami: Dini ve toplumsal hayatın merkezi.
- Bedesten: Değerli malların satıldığı, kapalı çarşı ve ekonominin kalbi.
- Han: Tüccarların konakladığı ve mallarını depoladığı ticari yapı.
- Medrese: Eğitim kurumu.
Bu dört yapı, bir Osmanlı şehir merkezinin temel bileşenleridir.
✅ Sonuç olarak, boşluklara gelmesi gereken ve şehrin çok yönlü işlevini en iyi temsil eden birimler C seçeneğinde verilmiştir.
